26 јули 2021
“Условите за започнување на нов бизнис и создавање на старт-апи се подобруваат, а младиот претприемач полека, но сигурно, го зазема централното место во домашната економија. Новите, иновативни бизниси се моторот на денешницата во современите економии. Ние сме на вистинскиот пат да изградиме систем и политики кои ќе ги поддржуваат нашите претприемачи, да се охрабрат и да почнат да ги реализираат своите идеи“, потенцира заменикот на претседателот на Владата задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, во колумната за порталот Фактор.
Вицепремиерот во својата колумна информира дека како дополнителна поддршка за домашната економија, пред околу 6 месеци е формиран Националниот старт-ап совет, чија цел е размена на идеи, за да се креираат политики и да се создаде клима која ќе поддржува развој, иновативност, креативност и успех на новите бизнис идеи. Во моментов проектите на домашните старт-апи се ко-финансирани од Фондот за иновации и технолошки развој до 70% од вкупната вредност на проектот, што значи дека за овие копании се обезбедува навистина силна финансиска поддршка од државата, односно од буџетот.
Битиќи пишува дека во моментот се работи на неколку законски решенија кои треба да воведат промена во актуелната состојба да го олеснат влезот и да се овозможат дополнителни финансии од приватни инвеститори во старт-ап компаниите.
„Владата ги гледа младите претприемачи како важен сегмент околу кој треба да се гради долгорочната стратегија за развој на домашната економија во иднина и сметаме дека токму Владата треба да е таа што ќе им го олесни патот кон бизнис светот на оние кои за првпат сакаат да започнат сопствен бизнис. За само четири години, Фондот за иновации и технолошки развој се претвори во дом за сите микро, мали и средни компании, а сега во своето портфолио брои преку 640 компании кои реализирале, започнале или ќе започнат со реализација на проекти во вкупна вредност на инвестицијата од 85,1 милиони евра“, подвлекува вицепремиерот.
Како еден од клучните предуслови за развој на претприемништвото, Битиќи го посочува постоење на квалитетен и современ образовен систем, пришто додава дека тоа развојот че биде уште позабрзан во комбинација со активно вложување во инкубаторите и акселераторите за поддршка на старт-ап компаниите.
„Силно верувам во поттикнување на стартапите и новите иновативни компании, тие се оние кои ќе не воведат во четвртата индустријализација. Со нив можеме да решаваме голем број на социјални и општествени проблеми, да ги користиме најоптимално ресурсите, преку нив да работиме на се поголема инклузивност и диверзификација по сите основи. За да можеме да го оствариме сето ова има неколку клучни точки кои мора да работат во синергија – првата точка е образованието. Тука треба да почне семето на претприемништвото и да се храни храбриот и иновативен дух на младите луѓе. Самите универзитети и професорите треба да земат активна улога во поттикнувањето на новите лидери кои ќе го променат светот. Следни се инкубаторите и акцелераторите кои ќе вложуваат во ран развој, кој ќе даваат шанса на многу млади бизниси за да може од сите нив да се види кои ќе го поминат ситото и ќе преминат во следната фаза. По нив се инвестициските фондови, како Фондот за иновации, но и приватни фондови кои ќе вложуваат во супер креативни идеи на новото време. Секако, политиките и поставеноста на економскиот систем е работа на Владата и на тоа посветено работиме. Заедно со Националниот совет за старт-апи веќе работиме на овие храбри чекори, се надевам дека ќе инспирираме што повеќе луѓе да се вклучат и ќе бидат понесени од идејата – Северна Македонија старт-ап дестинација во регионот“, потенцира во колумната за порталот Фактор, вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi për portalin Faktor: Po rritemi në një ekonomi të mundësive, startapëve, në një vendi të inovacioneve!
“Kushtet për fillimin e një biznesi të ri dhe krijimin e startapëve po përmirësohen, dhe ndërmarrësi i ri ngadalë, por sigurt po zë vendin kryesor në ekonominë e vendit. Bizneset e reja, inovative janë motori i sotëm në ekonomitë moderne. Ne jemi në rrugën e duhur për të ndërtuar një sistem dhe politika që do të mbështesin ndërmarrësit tanë, për t'i inkurajuar ata dhe për të filluar zbatimin e ideve të tyre”, potencoi zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi në kolumnën për portalin Faktor.
Zëvendëskryeministri në kolumnën e tij informoi se si një mbështetje shtesë për ekonominë e brendshme, rreth 6 muaj më parë u krijua Këshilli nacional i startapit, qëllimi i të cilit është shkëmbimi i ideve, krijimi i politikave dhe krijimi i një klime që do të mbështesë zhvillimin, inovacionin, kreativitetin dhe suksesin e ideve të reja të biznesit. Aktualisht, projektet e startapëve vendas bashkëfinancohen nga Fondi i Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik deri në 70% të vlerës totale të projektit, që do të thotë se për këto kompani sigurohet mbështetje financiare vërtet e fortë nga shteti, gjegjësisht nga buxheti.
Bytyqi shkruan se për momentin po punohet në disa zgjidhje ligjore që duhet të fusin një ndryshim në situatën aktuale për të lehtësuar hyrjen dhe për të mundësohen mjete financiare shtesë nga investitorët privatë në kompanitë startap.
“Qeveria i sheh ndërmarrësit e rinj si një segment të rëndësishëm rreth të cilit duhet ndërtuar një strategji afatgjatë për zhvillimin e ekonomisë së brendshme në të ardhmen dhe besojmë se pikërisht Qeveria duhet të jetë ajo që do të lehtësojë rrugën për në botën e biznesit për ata të cilët dëshirojnë të fillojnë për herë të parë biznesin e vet. Në vetëm katër vjet, Fondi i Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik është bërë një shtëpi për të gjitha kompanitë mikro, të vogla dhe të mesme, dhe tani në portofolin e tij numëron mbi 640 kompani që kanë realizuar, filluar ose do të fillojnë me realizimin e projekteve në vlerë totale të investimit nga 85,1 milionë euro”, nënvizoi zëvendëskryeministri.
Si një nga parakushtet kryesore për zhvillimin e ndërmarrësisë, Bytyqi tregon për ekzistimin e një sistemi arsimor cilësor dhe modern, duke shtuar se ky zhvillim do të jetë edhe më i shpejtë në kombinim me investimet aktive në inkubatorë dhe akceleratorë për të mbështetur kompanitë startap.
"Besoj fuqishëm në inkurajimin e startapëve dhe kompanive të reja inovative, ato janë ato që do të na njohin me industrializimin e katërt. Me ta ne mund të zgjidhim një numër problemesh sociale dhe shoqërore, për të përdorur burimet më optimale, përmes tyre për të punuar në rritjen e përfshirjes dhe diversifikimit në të gjitha bazat. Në mënyrë që të arrihet e gjithë kjo, ka disa pika kryesore që duhet të funksionojnë në sinergji - pika e parë është arsimi. Këtu duhet të fillojnë farat e ndërmarrësisë dhe të kultivohet fryma e guximshme dhe inovative të të rinjve. Vetë universitetet dhe profesorët duhet të luajnë një rol aktiv në nxitjen e liderëve të rinj që do të ndryshojnë botën. Tjetra janë inkubatorët dhe akceleratorët që do të investojnë në zhvillimin e hershëm, që do t'u japë një shans shumë bizneseve të reja për të parë nga të gjithë ata që do të kalojnë sitën dhe do të kalojnë në fazën tjetër. Ato ndiqen nga fondet e investimeve, sikurse Fondi i Inovacioneve, por edhe fonde private që do të investojnë në ide super kreative të epokës së re. Gjithsesi, politikat dhe vendosja e sistemit ekonomik janë punë e Qeverisë dhe ne jemi të përkushtuar për këtë. Së bashku me Këshillin nacional për startapë, tashmë jemi duke punuar në këto hapa të guximshëm, shpresoj se do të frymëzojmë sa më shumë njerëz që të jetë e mundur të përfshihen dhe të merren nga ideja – Maqedonia e Veriut destinacioni startap në rajon”, potencoi në kolumnën për portalin Faktor, zëvendëskryeministri për çështjet ekonomike Fatmir Bytyqi.
