5 мај 2021
Заменикот на претседателот на Владата, задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, гостуваше во емисијата „24 отворено“ на Телевизија 24, кадешто за актуелните прашаања поврзани со работничките права и работните односи дискутираше со претседателот на Сојузот на синдикати Дарко Димовски, претседателот на Организацијата на работодавачи, Ангел Димитров и претседателот на Конфедерацијата на синдикални организации на Македонија, Марјан Ристески.
Вицепремиерот Битиќи потенцираше дека во изминатите неколку години трипартитниот дијалог помеѓу синдикатите, организациите на работодавачи и Владата е подигнат на навистина високо ниво, се отвора широка дискусија за секое едно прашање важно за работниците и компаниите и се носат решенија коишо се во интерес на сите засегнати страни.
„Во кревко општество веројатно е проблематичен дијалогот и тоа го немавме пред некоја година. Мислам дека сега треба да нагласиме дека трипартитниот дијалогот во Економско-социјалниот совет помеѓу синдикатите и работодавачите е на навистина високо ниво. Јас последниве 12-13 години ја следам политичката сцена, сметам дека овој дијалог никогаш не бил на ова ниво, а тоа може да го потврдат и претставниците на работодавачите и синдикатите. Буквално моментумот дека разговараме за секое едно легитимно право, дали е на работниците или на работодавачите и отвараме било која тема, дали е тоа системски закон за работни односи или е друг закон, сметам дека укажува дека се уште не сме дојдени до таму кај што би сакале сите да бидеме, а тоа е работниците навистина да ги уживаат привилегиите на работничките права, но и работодавачите од друга страна да се чувствуваат лагодно во нивното функционирање затоа што некој не наметнува дополнителни барања. Ние како Влада се обидуваме да направиме некој баланс помеѓу барањата на синдикатите и работодавачите. Морам да признаам дека сме на добар пат, се уште имаме пат да изодиме“, рече Битиќи.
Вицепремиерот како еден од примерите за креирање на најсоодветно решение преку дискусија го посочи решението околу „недела – неработен ден“.
„Ние околу Законот за работни односи, за „недела – неработен ден“, имавме навистина долга дискусија. Од првиот ден кога ја отворивме дискусијата за недела-неработен ден, кажавме дека тоа ќе биде направено на консултативен начин, помеѓу синдикатите и работодавачите, затоа што не можете да направите една системска промена, којашто бара промена во однесувањето на сите во општеството, а без притоа да ги прашате клучните чинители и затоа ние моравме, и за ова нема да се согласам дека отстапивме, моравме да осигураме дека во недела ќе има нормален животен процес на сите тие коишто нема да работат, а ќе имаат содржина со којашто нема да им се ускрати одредена услуга коишто тие би требало да ја добијат. Заедно со синдикатите и со Организацијата на работодавачи ги дефиниравме исклучоците за компании кои би работеле во недела. Ако отстапување е дека треба да има техничка поддршка за мобилната телефонија, јас велам, извинете ама тоа во 21 век не можеме да го занемариме. Не можеме да им забраниме на нив да работат, исто така мора да има техничка поддршка во банка за кредитните картички, треба да им овозможиме на одредени угостителски објекти во туристичките места да работат“, објасни вицепремиерот.
Битиќи додаде дека со законското решение за „недела – неработен ден“ кое е поставено на Електронскиот национален регистар на прописи (ЕНЕР), е јасно утврдено кои се исклучоците за кои е дозволено да работат во недела, а по разгледување на сите коментари истото ќе биде предложено во собраниска процедура.
Нема да работат трговските објекти насекаде, на угостителските објекти ќе им се дозволи да работат во недела со одреден временски период, ќе им се дозволи според Законот за трговија на одредените дејности во трговија, во трговските центри, притоа морам да нагласам дека ќе се лимитира времето на работење, само во 1 смена од 10-18 часот, а притоа ќе плаќаат дополнително давачка за работењето во недела. Таа дополнителна давачка е до 2% од приходот заработен во неделата и таа давачка ќе оди наменски за градење на детски градинки. Дополнително, оние работници кои ќе работат во трговски центри, во недела, ќе добиваат 100% повисока дневница. Направивме еден модел заеднички во економско-социјалниот совет, во којшто дозволивме и да се работи, затоа што мораме да се грижиме за економијата, но исто така работниците да си уживаат одредени права.
Вицепремиерот го дообјасни концептот пришто спомена дека во недела ќе биде дозволено да работат трговците поединци, коишто самите го дефинираат работното време и притоа самите ќе ги извршуваат работните обрвски.
*****
Bytyqi në 24 Analiza për të dielën, ditë jo punë – Objektet tregtare do të mund të punojnë në një turn dhe do të paguajnë 2% nga të ardhurat e fituara të dielën që do të dedikohen për ndërtimin e kopshteve, kurse punëtorët do të marrin mëditje më të lartë për 100 %.
Zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi, ishte i ftuar në emisionin “Hapur 24” në Televizionin 24, ku diskutoi ku diskutoi për të drejtat e punës dhe marrëdhëniet e punës me kryetarin e Lidhjes së Sindikatave Darko Dimovski, kryetarin e Organizatës së punëdhënësve, Angel Dimitrov dhe kryetarin e Konfederatës së organizatave sindikale të Maqedonisë, Marjan Risteski.
Zëvendëskryeministri Bytyqi theksoi se në vitet e kaluara dialogu trepalësh midis sindikatave, organizatave të punëdhënësve dhe Qeverisë është ngritur në një nivel vërtet të lartë, duke hapur një diskutim të gjerë për çdo çështje të rëndësishme për punëtorët dhe kompanitë dhe duke sjellë zgjidhje që janë në interes të të gjithë palëve të prekura.
“Në një shoqëri të brishtë, dialogu është ndoshta problematik dhe nuk e kemi pasur para ndonjë viti. Mendoj se tani duhet të theksojmë se dialogu trepalësh në Këshillin ekonomik-social midis sindikatave dhe punëdhënësve është në një nivel vërtet të lartë. E ndjek skenën politike për 12-13 vitet e fundit, mendoj se ky dialog nuk ka qenë kurrë në këtë nivel, dhe këtë mund ta konfirmojnë përfaqësuesit e punëdhënësve dhe sindikatave. Thjeshtë, momenti përderisa jemi duke diskutuar për çdo të drejtë legjitime, qoftë për punëtorët apo punëdhënësit dhe hapim çfarëdo teme, qoftë një ligj sistematik i marrëdhënieve të punës apo një ligj tjetër, mendoj se tregon se ne ende nuk kemi arritur atje ku të gjithë donim të ishim, e kjo është që punëtorët të gëzojnë vërtet privilegjet e të drejtave të punëtorëve, por gjithashtu që punëdhënësit të ndihen rehat në funksionimin e tyre sepse dikush nuk imponon kërkesa plotësuese. Ne si Qeveri po përpiqemi të bëjmë ndonjë balancë midis kërkesave të sindikatave dhe punëdhënësve. Më duhet të pranoj se jemi në rrugën e duhur, kemi akoma një rrugë për të bërë” tha Bytyqi.
Zëvendëskryeministri, si një nga shembujt për përpilimin e zgjidhjes më të përshtatshme përmes diskutimit, vuri në dukje zgjidhjen rreth “së dielës - ditë jo pune”.
“Patëm një diskutim me të vërtetë të gjatë në lidhje me Ligjin për marrëdhënie të punës për “të dielën - ditë jo pune”. Që nga dita e parë kur hapëm diskutimin për ditën e diele - ditë jo pune, thamë që do të bëhet në mënyrë konsultative, midis sindikatave dhe punëdhënësve, sepse nuk mund të bëni një ndryshim sistematik, i cili kërkon një ndryshim në sjelljen e të gjithë në shoqëri, pa pyetur faktorët kyçë dhe prandaj na u desh, dhe për këtë unë nuk do të pajtohem që kemi hequr dorë, duhej të sigurojmë që të dielën të ketë një proces normal të jetës për të gjithë ata që nuk do të punojnë, dhe do të ketë përmbajtje që nuk do të mohojë një shërbim të veçantë që ata duhet të marrin. Së bashku me sindikatat dhe Organizatën e punëdhënësve, definuam përjashtimet për kompanitë që do të punonin të dielën. Nëse është devijim nga e thëna se duhet të ketë mbështetje teknike për telefoninë celulare, them, më falni, por në shekullin e 21-të nuk mund ta injorojmë atë. Ne nuk mund t’i ndalojmë ata të punojnë, duhet të ketë gjithashtu mbështetje teknike në bankë për kartat kreditore, ne duhet të mundësojmë që disa objekte të caktuara hotelierike në vende turistike të punojnë”, shpjegoi zëvendëskryeministri.
Bytyqi shtoi se zgjidhja ligjore për “të dielën - ditë jo pune” e cila është vendosur në Regjistrin Nacional Elektronik të Dispozitave (ENER), përcakton qartë përjashtimet për të cilat ata lejohen të punojnë të dielën, dhe pas shqyrtimit të të gjitha komenteve e njëjta do të propozohet në një procedurë parlamentare.
Objektet tregtare nuk do të punojnë kudo, objektet hotelierike do të lejohen të punojnë të dielave për një periudhë të caktuar kohore, ato do të lejohen sipas Ligjit për tregti për aktivitete të caktuara në tregti, në qendrat tregtare, me ç’rast duhet të theksoj se orari i punës do të jetë i kufizuar, vetëm në 1 turn nga ora 10 deri 18, dhe a do të paguajnë një tarifë shtesë për punën të dielën. Kjo tarifë shtesë është deri në 2% të të ardhurave të fituara të dielën dhe kjo tarifë do të shkojë për ndërtimin e kopshteve. Gjithashtu, ata punëtorë që do të punojnë në qendra tregtare, të dielën, do të marrin mëditje më të lartë për 100 %. Së bashku në Këshillin ekonomik dhe social ne bëmë një model, në të cilin kemi lejuar të punohet, sepse duhet të kujdesemi për ekonominë, por edhe punëtorët të gëzojnë të drejta të caktuara.
Zëvendëskryeministri shpjegoi më tej konceptin, duke theksuar se të dielën do të lejohen të punojnë tregtarë individualë, të cilët përcaktojnë vetë orët e punës dhe do të kryejnë vetë përgjegjësitë e punës.
