6 мај 2021
„Планот за економски раст, донесен во 2017 година, има за цел да одговори на барањата на домашните компании за да се овозможи транспарентна поддршка, со еднакви можности за сите компании, независно од сопственоста на капиталот или големината на компанијата. Тој план го операционализиравме преку Законот за финансиска поддршка на инвестиции и Среднорочната програма за поддршка на микро, мали и средни компании на ФИТР. Една од придобивките на Планот за економски раст е што на некој начин ги стимулиравме домашните компании да размислуваат на среден па и на долг рок, да имаат стратешки пристап кон развојот, а со Законот им обезбедивме сигурност дека државата ќе стои покрај нив и ќе ги поддржува нивните инвестициски зафати“, нагласи вицепремиерот Битиќи за време на економскиот форум „Дали субвенциите создаваат подобри претријатија? Или подобрите претријатија добиваат повисоки субвенции?“, во организација на „Фајнанс Тинк“, со поддршка на Амбасадата на Кралство Норвешка и „Балканскиот труст за демoкратија“.
Вицепремиерот соопшти дека преку Законот за финансиска поддршка на инвестиции потпишани се договори за финансиска поддршка со 245 субјекти, поддршката исплатена во овие три години изнесува околу 20 милиони евра, а компаниите во своите бизнис планови за петгодишен циклус презентираа инвестиции од 411 милиони евра, од кои досега веќе инвестирале околу 150 милиони евра. Преку инструментите на ФИТР, обезбедена е поддршка за микро, малите и средни компании, во портфолиото се вклучени 550 компании, а нивните инвестиции се околу 75 милиони евра од кои околу 60% или 42 милиони евра, се средства за поддршка од ФИТР.
„Ефектот кој би сакале да го постигнеме е да ги зацврснеме домашните производствени компании, од една страна да бидат конкурентни на меѓународните пазари и да го зголемуваат извозот на производи со повисока додадена вредност, а од друга страна да стануваат се поатрактивни партнери на големите глобални компании и да се вклучуваат во синџирите за набавка. Само на тој начин би можеле да поттикнеме побрз, но и одржлив раст и развој на домашната економија“, нагласи Битиќи.
Вицепремиерот Битиќи информираше и дека во подготовка се и измени и дополни на Законот за финансиска поддршка на инвестициите, со цел да се амортизираат ефектите од коронакризата и ова ќе претставува дополнителна помош за компаниите. Дополнително извести дека во план е воспоставување на единствен регистар за државна помош, а државната помош ќе биде опфатена и во Националната развојна стратегија 2021-2041 која ќе даде јасен видик за целно насочување на државната помош за истата да дава уште поголем импакт.
„Мислам дека ова е одлична можност да го најавам Единствениот регистар за државна помош, проект кој го започнавме на почетокот на оваа година. Државниот регистар за државна помош ќе биде единствена точка за контакт за информации за државна помош. Процесот ќе биде комплетно дигитализиран од почеток до крај - информација, аплицирање и одобрување. Ова ќе допринесе за хармонизирање на планирањето и буџетирањето на државната помош. Компаниите и граѓаните ќе добијат транспарентен и отчетен систем за државна помош, во кој ќе биде сведено на минимум субјективното согледување и проценка“, потенцираше Битиќи.
Покрај вицепремиерот Битиќи, на економскиот форум зборуваа и директорот на дирекцијата за технолошко-индустриски развојни зони Јован Деспотовски, директорот на Фондот за иновации и технолошки развој Коста Петров и раководителот на Секторот за економски прашања, градење институции и прекугранична соработка во Делегацијата на ЕУ, Фрејк Јанмат, а резултатите од анализата спроведена од „Фајнанс Тинк“ ги презентираше Марјан Петрески.
Директорот на ДТИРЗ, Јован Деспотовски, кој беше и директор на ФИТР, даде кус осврт на податоците од анализата претставена од „Фајнанс Тинк“, при што истакна дека резултатите од изминатите три години се само вовед во големата приказна – Северна Македонија ќе се фокусира само на квалитетни проекти.
„Овие податоци покажуваат дека моделот кој го воведовме во ФИТР дава конкретни резултати и добива меѓународна и експертска валоризација. Филозофијата на работење и моделот на однесување како паметен приватен инвеститор и домаќински ги вложуваме парите од граѓаните ја пресликавме и во ТИРЗ каде веќе го спроведуваме новиот развоен концепт за поттикнување инвестиции. Нашиот пристап е дека парите кои ги вложуваме треба да имаат поврат, а додадената вредност на самиот проект е тоа што треба да не движи напред. Во иднина резултатите на постоечките партнери ќе се причината поради која ќе привлечеме нови за да растеме заедно – и компаниите кои ќе инвестираат и нашата економија. Вртиме нов лист на трансформација на македонската економија“, посочи Деспотовски.
Директорот на Фондот за иновации и технолошки развој, Коста Петров посочи дека поддршката која се нуди на компаниите ќе биде уште поинтензивна во периодот кој следи.
"Горд сум на успесите на тимот на ФИТР и се надевам дека сегашната форма на поддршка која ја нудиме на стартап компаниите ќе ја однесеме на многу повисоко ниво. ФИТР во изминатиот период интензивно работи на подостапна поддршка на стартапите, каде во соработка со големите корпорации и финансискиот сектор, ќе им излеземе во пресрет на потребите на компаниите во периодот на развој. Сметам дека ова е клучен период за компаниите, во период на кризата предизвикана од Ковид 19 и се надевам дека државата заедно со приватниот сектор заеднички ќе успееме успешно да одговориме на предизвиците" нагласи директорот на Фондот за иновации и технолошки развој Коста Петров.
*****
Zëvëndëskryeministri Bytyqi dhe drejtorët Despotovski dhe Petrov në Forumin ekonomik të Finance Think: Në tre vitet e fundit, përmes Planit të rritjes ekonomike, kemi mbështetur 800 kompani me 62 milionë euro
“Plani i rritjes ekonomike, i miratuar në vitin 2017, ka për qëllim t’u përgjigjet kërkesave të kompanive vendase për të siguruar mbështetje transparente, me mundësi të barabarta për të gjitha kompanitë, pavarësisht nga pronësia e kapitalit ose madhësia e kompanisë. E operacionalizuam atë plan përmes Ligjit për mbështetjen financiare të investimeve dhe Programit afatmesëm për mbështetjen e kompanive mikro, të vogla dhe të mesme të FIZHT. Një nga përfitimet e Planit të rritjes ekonomike është që në një farë mënyre i stimuluam kompanitë vendase të mendojnë në planin afatmesëm dhe afatgjatë, të kenë një qasje strategjike ndaj zhvillimit dhe me Ligjin i siguruam që shteti do të qëndrojë pranë tyre dhe mbështesin ata në përpjekjet e tyre për investime”, theksoi zëvendëskryeministri Bytyqi gjatë Forumit ekonomik “Subvencionet a krijojnë ndërmarrje më të mira? Apo ndërmarrjet më të mira marrin subvencione më të larta?”, organizuar nga “Finance Think”, me mbështetjen e Ambasadës së Mbretërisë së Norvegjisë dhe “Trustit ballkanik për demokraci”.
Zëvendëskryeministri tha se përmes Ligjit për mbështetjen financiare të investimeve, marrëveshjet e mbështetjes financiare janë nënshkruar me 245 subjekte, mbështetja e paguar në këto tre vjet arriti në rreth 20 milionë euro, kurse kompanitë prezantuan investime prej 411 milionë euro në biznes planet e tyre për një cikël pesëvjeçar, deri më tani, ata kanë investuar tashmë rreth 150 milionë euro. Përmes instrumenteve të FIZHT, është siguruar mbështetje për kompanitë mikro, të vogla dhe të mesme, 550 kompani janë përfshirë në portofol, kurse investimet e tyre janë rreth 75 milionë euro, nga të cilat rreth 60% ose 42 milionë euro janë fonde për mbështetje nga FIZHT.
“Efekti që ne do të donim të arrinim është të forcojmë kompanitë prodhuese vendase, nga njëra anë të jenë konkurrues në tregjet ndërkombëtare dhe të rrisin eksportet e produkteve me vlerë të shtuar më të lartë, dhe nga ana tjetër të bëhen partnerë më atraktivë të kompanive të mëdha globale dhe të përfshihen në zinxhirët e furnizimit. Vetëm në atë mënyrë mund të inkurajojmë rritje më të shpejtë, por edhe të qëndrueshme të zhvillimit të ekonomisë vendase”, tha Bytyqi.
Zëvendëskryeministri Bytyqi gjithashtu informoi se janë duke u përgatitur ndryshime në Ligjin për mbështetjen financiare të investimeve, në mënyrë që të amortizohen efektet e krizës së shkaktuar nga korona dhe kjo do të jetë një ndihmë shtesë për kompanitë. Ai gjithashtu informoi se në plani është të krijohet një regjistër unik për ndihmën shtetërore, kurse ndihma shtetërore do të përfshihet në Strategjinë nacionale të zhvillimit 2021-2041 e cila do të sigurojë një pamje të qartë të orientimin e synuar të ndihmës shtetërore e që ajo të jep impakt edhe më të madh.
“Mendoj se kjo është një mundësi e shkëlqyeshme për të paralajmëruar Regjistrin unik të ndihmës shtetërore, një projekt që e kemi filluar në fillim të këtij viti. Regjistri shtetëror i ndihmës shtetërore do të jetë e vetmja pikë kontakti për informacionin rreth ndihmës shtetërore. Procesi do të digjitalizohet plotësisht nga fillimi e deri në fund - informacion, aplikim dhe aprovim. Kjo do të kontribuojë në harmonizimin e planifikimit dhe buxhetimit të ndihmës shtetërore. Kompanitë dhe qytetarët do të marrin një sistem transparent dhe të përgjegjshëm për ndihmën shtetërore, në të cilin perceptimi dhe vlerësimi subjektiv do të reduktohet në minimum”, tha Bytyqi.
Krahas zëvendëskryeministrit Bytyqi, në forumin ekonomik folën edhe drejtori i Drejtorisë për zona zhvillimore industriale teknologjike, Jovan Despotovski, drejtori i Fondit për inovacion dhe zhvillim teknologjik, Kosta Petrov dhe udhëheqësi i Sektorit për çështje ekonomike, ndërtimin e institucioneve dhe bashkëpunimin ndërkufitar në Delegacionin e BE Frejk Janmat, e rezultatet e analizës së kryer nga “Finance Think” u prezantuan nga Marjan Petreski.
Drejtori i DZZHIT, Jovan Despotovski, i cili ishte gjithashtu drejtor i FIZHT, dha një përmbledhje të shkurtër të të dhënave nga analiza e paraqitur nga “Finance Think”, duke theksuar se rezultatet e tre viteve të kaluara janë vetëm një hyrje në historinë e madhe - Maqedonia e Veriut do të përqendrohet vetëm në projekte cilësore.
“Këto të dhëna tregojnë se modeli që kemi prezantuar në FIZHT jep rezultate konkrete dhe merr vlerësim ndërkombëtar dhe ekspert. Filozofinë e punës dhe modelin e sjelljes si një investitor privat dhe me vend i investojmë paratë nga qytetarët e morëm edhe në ZZHIT, ku tashmë jemi duke zbatuar konceptin e ri të zhvillimit për inkurajimin e investimeve. Qasja jonë është që paratë që ne investojmë duhet të kenë një kthim, dhe vlera e shtuar e vetë projektit është se duhet të na çojë përpara. Në të ardhmen, rezultatet e partnerëve ekzistues do të jenë arsyeja pse ne do të tërheqim të rinj që të rriten bashkërisht - dhe kompanitë që do të investojnë dhe ekonominë tonë. Ne jemi duke kthyer një fletë të re të transformimit të ekonomisë maqedonase”, tha Despotovski.
Drejtori i Fondit për inovacion dhe zhvillim teknologjik, Kosta Petrov tha se mbështetja e ofruar për kompanitë do të jetë edhe më intensive në periudhën e ardhshme.
“Jam krenar për suksesin e ekipit të FIZHT dhe shpresoj që forma e tanishme e mbështetjes që ne ofrojmë për kompanitë fillestare do ta çojë atë në një nivel shumë më të lartë. FIZHT në periudhën e kaluar punon intensivisht për të siguruar mbështetje më të arritshme për fillestarët-startapët, ku në bashkëpunim me korporatat e mëdha dhe sektorin financiar, do të plotësojmë nevojat e kompanive në periudhën e zhvillimit. Mendoj se kjo është një periudhë kyçe për kompanitë, në periudhën e krizës të shkaktuar nga Covid 19 dhe shpresoj që shteti së bashku me sektorin privat do të jenë në gjendje t'i përgjigjen me sukses sfidave”, theksoi drejtori i Fondit për inovacion dhe zhvillim teknologjik Kosta Petrov.
Линк до видео со инсерти од економскиот форум и со изјави на ЗПВРСМ Фатмир Битиќи и ДТИРЗ Јован Деспотовски
