11 јуни 2021
Заменикот на претседателот на Владата, задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи и министерот за животна средина и просторно планирање, Насер Нуредини, заедно со постојаната претставничка на УНДП во Северна Македонија, Нарине Сахакјан, се обратија на иницијалната работилница за изработка на Националниот план за адаптација на климатски промени, кој ќе се изработува со учество на сите засегнати страни во општеството.
Вицепремиерот Битиќи во своето воведно обраќање посочи дека климатските промени предизвикуваат влијанија кои имаат големи размери и дека предизвикот за адаптација расте со големината и стапката на климатски промени. Дури и најефикасното ублажување или митигација на климатските промени преку намалување на емисиите или зголемено отстранување на стакленичките гасови од атмосферата, не би спречило понатамошни влијанија на климатските промени, што ја прави потребата за адаптација неизбежна, нагласи Битиќи.
„Ние мора итно да ги зголемиме инвестициите во адаптација на климата, особено да подготвиме решенија кои ќе се засновани на потребите на природата, за да изградиме поотпорни општества, економии и екосистеми. Климатските промени имаат потенцијал да ги дестабилизираат и економиите и општествата, соединувајќи други еколошки предизвици и поткопувајќи ги напорите за одржлив развој. Ова прилагодување вклучува многу области како што се инфраструктурата, земјоделството, здравството, економијата, образованието и друго. Затоа, разбирањето на врската помеѓу климатските промени и другите сектори е важен дел од нашата работа“, подвлече вицепремиерот.
Осврнувајќи се на законите на природата, вицепремиерот нагласи дека адаптацијата на климатските промени е клучен предуслов за опстанок и преживување на видовите, а тој принцип се пресликува и во бизнисот, но и во било кој сегмент од живеењето: најиздржливите и прилагодливи тимови успеваат повеќе од оние кои се крути и не сакаат да се менуваат.
„Сите ги осетивме промените кои се наметнаа со Ковид кризата и полека почнавме да се адаптираме. Сметам дека ова е одличен момент да ги поставиме темелите за адаптација преку воспоставувaње на соодветен систем, имајќи предвид дека Северна Македонија се усогласува со Зелената Агенда на Европската унија, а неодамна се усвои и Европската Стратегија за адаптација и во фаза сме на усвојување на Законот и Долгорочната Стратегија за климатска акција“, кажа Битиќи.
Вицепремиерот нагласи дека подготовката на Националниот план за адаптација, претставува основа за понатамошните активности кои државата ќе треба да ги превземе со цел да ги намали ризиците од поплави, пожари, екстремни појави, но во исто време да ги подготви граѓаните, инфраструктурата, различните сектори за овие евентуални елементарни непогоди.
„Би сакал да потенцирам дека во фаза на развој сме на Националната Развојна стратегија но и на Националниот Просторен План. За прв пат во Националниот Просторен план, се вклучува компонентата на адаптација, преку методологија која е подготвена со помош на УНДП. Националната развојна стратегија 2021 – 2041 во себе ќе ги инкорпорира веќе постоечките важни стратешки и плански документи, со цел да се развијат соодветни активности кои ќе помогнат во долгорочно стратешко планирање и одржлив развој, пред се економски секако, развој на државата“, посочи вицепремиерот.
Подготовката на Националниот план за адаптација е една од обврските кои произлегуваат од Рамковната конвенција за климатски промени, а финансирањето на подготовката на овој документ е овозможено преку Програмата за Подготвителност на Зелениот климатски фонд.
„Останува на Владата, меѓународните партнери, но и приватниот сектор да направат напори активностите кои ќе ги дефинираме да бидат соодветно имплементирани, бидејќи трошоците за инвестиции и подготвка кон климатските промени се далеку помали од оние за санација од екстремни појави “, заклучи во своето обраќање вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи.
Министерот за животна средина и просторно планирање Насер Нуредини, потенцираше дека аспектот на адаптација е подеднакво важен како и аспектот за ублажување на климатските промени.
„Подготовката и усвојувањето на Националниот план за адаптација како еден од најважните документи при планирањето се предвидени и во Нацрт-законот и Долгорочната стратегија за климатска акција,“ подвлече министерот Нуредини во воведното обраќање, дополнувајќи дека МЖСПП иницираше и процес на воведување на систем за следење/известување и верификација како алатка која ќе го следи напредокот во однос на националните климатски цели и спроведувањето на политиките и мерките за ублажување и прилагодување, а исто така ќе ги евидентира и презентира климатските инвестиции во земјата.
Постојаната претставничка на УНДП во Северна Македонија, Нарине Сахакјан рече дека кога станува збор за адаптација кон климатските промени, не постои „едно решение за сите“.
„Затоа сме денес тука, да осигураме дека со партиципативен и целосно транспарентен пристап предлогот за подготовка на Националниот план за адаптација кон климатските промени е заснован на приоритетите на државата, е во согласност со останатите секторски политики, е родово одговорен и ги зема во предвид интересите на ранливите групи“, подвлече Сахакјан.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi dhe ministri Nuredini në punëtori mbi Planin nacional të përshtatjes e - Të investojnë në zgjidhje që bazohen në nevojat e natyrës dhe të ndërtojnë një shoqëri dhe ekonomi të qëndrueshme dhe rrezistuese
Zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi, dhe ministri i mjedisit dhe planifikimit hapësinor, Naser Nuredini, së bashku me përfaqësuesen e përhershme të UNDP në Maqedoninë e Veriut, Narine Sahakjan iu drejtuan punëtorisë iniciale online për përgatitjen e Planit nacional të përshtatjes me ndryshimet klimatike, i cili do të zhvillohet me pjesëmarrjen e të gjithë palëve të prekur në shoqëri.
Në fjalën e tij hyrëse, zëvendëskryeministri Bytyqi theksoi se ndryshimet klimatike po shkaktojnë ndikime në shkallë të gjerë dhe se sfida e përshtatjes po rritet me madhësinë dhe shkallën e ndryshimeve klimatike. Madje dhe zbutja më efikase ose mitigacioni i ndryshimeve klimatike duke zvogëluar emetimet ose duke rritur heqjen e gazeve serë nga atmosfera nuk do të parandalonte ndikimet e mëtejshme të ndryshimeve klimatike, gjë që e bën të pashmangshme nevojën për përshtatje”, tha Bytyqi.
“Duhet të rrisim urgjentisht investimet në përshtatjen e klimës, veçanërisht të përgatisim zgjidhje të bazuara në nevojat e natyrës, për të ndërtuar shoqëri, ekonomi dhe ekosisteme më rrezistuese. Ndryshimet klimatike kanë potencial për të destabilizuar ekonomitë dhe shoqëritë, duke bashkuar sfida të tjera mjedisore dhe duke minuar përpjekjet e zhvillimit të qëndrueshëm. Kjo përshtatje përfshin shumë fusha të tilla siç janë: infrastruktura, bujqësia, shëndetësia, ekonomia, arsimi etj. Prandaj, kuptimi i lidhjes midis ndryshimeve klimatike dhe sektorëve të tjerë është një pjesë e rëndësishme e punës sonë”, nënvizoi zëvendëskryeministri.
Duke iu referuar ligjeve të natyrës, zëvendëskryeministri theksoi se përshtatja me ndryshimet klimatike është një parakusht kryesor për ekzistencën dhe mbijetesën e specieve, e ky parim reflektohet edhe në biznes dhe në çdo segment të jetës: ekipet më rrezistuese elastike dhe më të adaptueshme arrijnë sukses më shumë sesa ata që janë të ngurtë dhe nuk duan të ndryshojnë.
“Të gjithë i ndjenim ndryshimet që erdhën me krizën Covid dhe ngadalë filluam të përshtatemi. Mendoj se ky është një moment i shkëlqyeshëm për të hedhur bazat për përshtatje përmes vendosje së një sistemi përkatës, duke pasur parasysh që Maqedonia e Veriut harmonizohet me Agjendën e Gjelbër të Bashkimit Evropian, dhe së fundmi u miratua edhe Strategjia evropiane për përshtatje dhe ne jemi në fazën e miratimit të Ligjit dhe Strategjisë afatgjate të aksionit për klimën”, tha Bytyqi.
Zëvendëskryeministri theksoi se përgatitja e Planit nacional të përshtatjes, paraqet bazë për aktivitetet e mëtejshme të cilat shteti do të duhet t’i ndërmarrë në mënyrë që të zvogëlojë rreziqet nga përmbytjet, zjarret, dukurive ekstreme, por në të njëjtën kohë t’i përgatisë qytetarët, infrastrukturën, sektorët e ndryshëm për këto katastrofa të mundshme elementare.
“Do të doja të theksoja se jemi në fazën e zhvillimit të Strategjisë nacionale të zhvillimit por edhe të Planit nacional hapësinor. Për herë të parë në Planin nacional hapësinor, është përfshirë komponenti i përshtatjes, përmes një metodologjie të përgatitur me ndihmën e UNDP. Strategjia nacionale e zhvillimit 2021 - 2041 do të përfshijë dokumentet tashmë ekzistuese të rëndësishme strategjike dhe planifikuese, në mënyrë që të zhvillojë aktivitetet e përkatëse që do të ndihmojnë në planifikimin strategjik afatgjatë dhe zhvillimin e qëndrueshëm, mbi të gjitha zhvillimin ekonomik të vendit”, tha zëvendëskryeministri.
Përgatitja e Planit nacional të përshtatjes është një nga detyrimet që rrjedhin nga Konventa kornizë për ndryshimet klimatike, kurse financimi për përgatitjen e këtij dokumenti është mundësuar përmes Programit të gatishmërisë së fondit të gjelbër klimatik.
“Qeverisë, partnerëve ndërkombëtarë dhe sektorit privat i mbetet të bëjnë përpjekje për të siguruar që aktivitetet që ne i definojmë të zbatohen ashtu siç duhet, pasi shpenzimet e investimeve dhe përgatitjes për ndryshimet klimatike janë shumë më të ulëta sesa ato për sanimin e dukurive ekstreme,” përfundoi fjalimin e tij, Fatmir Bytyqi, zëvendëskryeministër për çështjet ekonomike.
Ministri i mjedisit dhe planifikimit hapësinor, Naser Nuredini, theksoi se aspekti i përshtatjes është po aq i rëndësishëm sa aspekti i zbutjes së ndryshimeve klimatike.
“Përgatitja dhe miratimi i Planit nacional të përshtatjes si një nga dokumentet më të rëndësishme të planifikimit është dhënë në Projektligjin dhe S Strategjisë afatgjate të aksionit për klimën”, nënvizoi ministri Nuredini në fjalën e tij hyrëse, duke shtuar se MMPH filloi procesin e prezantimi e sistemit të mbikëqyrjes/raportimit dhe verifikimit si një vegël për të ndjekur progresin drejt synimeve nacionale klimatike dhe zbatimin e politikave dhe masave zbutëse dhe adaptuese, gjithashtu do të evidentohen dhe prezantohen investimet klimatike në vend.
Përfaqësuesja e përhershme e UNDP në Maqedoninë e Veriut Narine Sahakjan tha se kur bëhet fjalë për përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike, nuk ka “një zgjidhje për të gjithë”.
“Kjo është arsyeja pse ne jemi këtu sot, për të siguruar se me një qasje pjesëmarrëse dhe plotësisht transparente, propozimi për përgatitjen e Planit nacional të përshtatjes me ndryshimet klimatike bazohet në prioritetet e shtetit, është në përputhje me politikat e tjera sektoriale, është përgjegjës gjinor dhe merr parasysh interesat e grupeve të cenueshme” nënvizoi Sahakjan.
