14 Октомври 2021 година
Заменикот на претседателот на Владата, задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, денес учествуваше на панелот „Трасирање на патот за раст и развој во пост-ковид периодот“, кој се одржа во рамките на Самитот за Западен Балкан, во организација на светски реномираниот магазин „Економист“, кој денес се одржува во Скопје.
Вицепремиерот Битиќи дискутираше за тековните предизвици од ковид кризата, како и за реформите кои се потребни да се спроведат во овој период, за поголема конкурентност на економијата и социјалната кохезија, заедно со Јерон Дајсеблум, член на Холандскиот сигурносен борд и поранешен претседател на Еурогруп, Матео Ривелини, ракводителот на јадранската дивизија во Европската инвестициска банка и Анди Аранитаси, раководител на канцеларијата на Европската банка за обнова и развој во Северна Македонија.
Вицепремиерот посочи дека изминатите две години донесоа многу предизвици, дотогаш непознати, за сите земји во светот и дека сите тие предизвици и активностите преземни за да се надминат, треба да се гледаат и низ позитивна призма, затоа што општеството мораше брзо да се прилагодува, да се создаде социјална кохезија помеѓу сите засегнати страни и да се носат брзи и правилни одлуки со кои ќе се намалат негативните ефекти од кризата и ќе се овозможат услови за брзо опоравување и економски раст во пост-ковид периодот.
„Дигитализацијата, израз којшто го користевме толку многу и многу често на неопиплив начин, стана јасно дека е особено потребен процес, за да се оди напред. Владата на Република Северна Македонија ги поттикна процесите на дигитализација и ние ќе продолжиме да одиме по тој пат, за дигитализација на процесите во насока на поедноставување на процедурите, подигнување на ефикасноста, ефективноста, продуктивноста и конкурентноста на домашната економија. Исто така, оваа криза, кристално јасно ни даде до знаење дека е потребен процесот на „near shoring“. Земјите во Југоисточна Европа, особено нашите земји од Западен Балкан, треба да работиме на тоа да се повеќе нашите компании се вклучуваат во глобалните синџири на набавки и на тој начин да се доближуваме до земјите на Европската унија. Сооваа криза се докажа дека синџирите на снабдување, со набавки од далечни земји не се одржливи, и токму тука ја гледаме нашата заедничка шанса. Потребно е, ние земјите од Западен Балкан, да се фокусираме кон подигнување на регионалната конкурентност, наместо да ја заоструваме меѓусебната конкуренција и на тој начин да создадеме еден заеднички пазар, што ќе ја компензира и зајакне додадената вредност во близина на синџирите на снабдување“, посочи вицепремиерот.
Битиќи се осврна и на можностите за инвестирање во Република Северна Македонија и нагласи дека нашата земја овозможува навистина добри услови за реализација на инвестиции на сите компании. Тој додаде дека пред 4 години, донесена е вистинска одлука на Владата, со која веќе нема разлики помеѓу домашни и странски инвеститори, односно овозможени се исти и транспарентни услови за добивање на државна поддршка за сите компании кои ги исполнуваат критериумите.
„Географската локација е близу до клучните пазари. Скопје е 240 километри од пристаништето во Солун и се наоѓа на главниот транспортен коридор до срцето на Европа. Производите може да се транспортираат за кусо време до европските пазари и тоа заштедува време, се намалува емисијата на штетни гасови и се овозможува навистина брза реакција за потребите на пазарите во земјите од Европска Унија. Нашата земјата се подготвува за влез во ЕУ, но не само поради тоа што тежнеем да станеме членки на Унијата, повеќе заради нас самите, ние да ги достигнеме стандардите на европските земји и во таа насока голем дел од легислативата и стандардите се веќе усогласени со европските директиви и регулативи. Кога зборуваме за поддршката кон компаниите, се разбира, нашата поддршка инвестиции е конкурентна и усогласена со правилата на ЕУ. Во изминатата година воспоставивме едношалтерски систем за сите инвеститори, а тоа е мојот кабинет. Го скративме донесувањето одлуки за добивање на државна поддршка за компаниите, го олснивме процесот на аплицирање и ако претходно за да се добие одлука за добивање на државна поддршка беше потребна една година, сега тоа е намалено на само два месеци. Го редефинираме Царинскиот законик и вршиме негово усогласување со ЕУ, што ќе резултира со уште поконкурентна ситуација за преработувачката индустрија во брза иднина“, додаде Битиќи.
Вицепремиерот ги покани и поттикна компаниите од ЕУ, кои во изминатиот период имаа проблеми со синџирите за снабдување, да размислат за инвестиции во нашата земја или во некоја од другите земји од Западен Балкан и да ги искористат придобивките од близината на нашиот регион до ЕУ, како и другите придобивки за реализација на нови инвестиции кои насат додадена вредност.
„Секоја компанија што се соочува со проблеми во синџирот на снабдување во моментов и размислува за „near shoring“, треба да размисли за инвестирањето во Северна Македонија. И не само во нашата земја, да се размисли за инвестирање и во други земји од регионот, затоа што можеби сме мали одделно, ама како регион, во целина, заедно создаваме пазар кој е силен и конкурентен. Нашата крајна цел е да создадеме безбедна и предвидлива бизнис околина за инвеститорите, како за домашните компании, така и за странските инвеститори и да ја подигнеме конкурентноста, да бидеме подготвени за влезот во ЕУ“, потенцираше Битиќи.
Вицепремиерот во своето обраќање нагласи дека во моментов се спроведува најважниот стратешки процес, а тоа е креирање на долгорочната Национална стратегија за развој 2021 - 2041 година.
„Работиме на овој стратешки документ за долгорочно планирање, во изминатите 9 месеци и има уште работа. Но, по 30 години, ова е многу потребна визија за тоа каде и како ние како земја треба да одиме напред во иднина. Развојот на Националната стратегија е отворен и инклузивен процес, дава перспектива од поширокиот контекст на нашата земја и ќе ни даде сосема јасна слика за тоа каде сме сега, каде треба да одиме и кој е најдобриот начин да стигнеме таму“, подвлече вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи, за време на панел дискусијата во рамките на Самитот за Западен Балкан, кој се организира од „Економист“.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi në Samitin për Ballkanin Perëndimor të organizuar nga “Economist” – Po krijojmë klimë të favorshme dhe të parashikueshme biznesi, Maqedonia e Veriut dhe rajoni janë një destinacion i shkëlqyeshëm për investime
Zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi, sot mori pjesë në panelin Trasimi i rrugës për rritje dhe zhvillim në periudhë pas Covid-it”, e cila u mbajt në kuadër të Samitit për Ballkanin Perëndimor, organizuar nga revista me famë botërore “Economist”, që po mbahet sot në Shkup.
Zëvendëskryeministri Bytyqi diskutoi për sfidat aktuale të krizës së Covid-it, si dhe reformat që duhet zbatuar gjatë kësaj periudhe, për një konkurrentshmëri më të madhe të ekonomisë dhe kohezionit social, së bashku me Jeron Dajseblum, anëtar i Bordit të sigurisë së Holandës dhe ish-kryetar i Eurogrup, Mateo Rivelini, udhëheqës i Divizionit Adriatik në Bankën Evropiane të Investimeve dhe Andi Aranitasi, udhëheqës i Zyrës së Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim në Maqedoninë e Veriut.
Zëvendëskryeministri vuri në dukje se dy vitet e fundit kanë sjellë shumë sfida, të panjohura deri më tani, për të gjitha vendet në botë dhe se të gjitha ato sfida dhe veprimtari të ndërmarra për t’i kapërcyer ato duhet të shihen përmes një prizmi pozitiv, sepse shoqëria duhej të adaptohej shpejt, për të krijuar kohezion shoqëror midis të gjithë palëve dhe për të marrë vendime të shpejta dhe korrekte që do të zvogëlojnë efektet negative të krizës dhe do të sigurojnë kushte për rimëkëmbje të shpejtë dhe rritje ekonomike në periudhën pas Covid-it.
“Digjitalizimi, një shprehje që ne e kemi përdorur aq shumë dhe aq shpesh në një mënyrë të paperceptueshme, është bërë një proces veçanërisht i nevojshëm për të ecur përpara. Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut ka inkurajuar proceset e digjitalizimit dhe ne do të vazhdojmë të ndjekim atë rrugë, për digjitalizimin e proceseve në mënyrë që të thjeshtojmë procedurat, të rrisim efikasitetin, efektivitetin, produktivitetin dhe konkurrencën e ekonomisë vendase. Gjithashtu, kjo krizë e ka bërë shumë të qartë se nevojitet procesi “near shoring”. Vendet në Evropën Juglindore, veçanërisht vendet tona në Ballkanin Perëndimor, duhet të punojnë që kompanitë tona të përfshihen më shumë në zinxhirët e furnizimit global dhe kështu të afrohen me vendet e Bashkimit Evropian. Kjo krizë ka vërtetuar se zinxhirët e furnizimit, me prokurime nga vendet e largëta, nuk janë të qëndrueshëm, dhe kjo është ajo ku ne shohim shansin tonë të përbashkët. Është e nevojshme që ne, vendet e Ballkanit Perëndimor, të përqendrohemi në rritjen e konkurrentshmërisë rajonale, në vend që të intensifikojmë konkurrencën reciproke dhe kështu të krijojmë një treg të përbashkët, i cili do të kompensojë dhe forcojë vlerën e shtuar pranë zinxhirëve të furnizimit”, tha mes tjerash zëvendëskryeministër.
Bytyqi iu referua edhe mundësive për investime në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe theksoi se vendi ynë ofron kushte vërtet të mira për realizimin e investimeve të të gjitha kompanive. Ai shtoi se 4 vjet më parë, Qeveria mori vendimin e duhur, i cili nuk bën më dallim midis investitorëve vendas dhe të huaj, pra siguron kushte të njëjta dhe transparente për marrjen e mbështetjes shtetërore për të gjitha kompanitë që plotësojnë kriteret.
“Vendndodhja gjeografike është afër tregjeve kryesore. Shkupi është 240 km nga porti i Selanikut dhe gjendet në korridorin kryesor të transportit në zemër të Evropës. Produktet mund të transportohen në një kohë të shkurtër në tregjet evropiane dhe kjo kursen kohë, zvogëlon emetimin e gazrave të dëmshëm dhe mundëson një përgjigje vërtet të shpejtë ndaj nevojave të tregjeve në vendet e Bashkimit Evropian. Vendi ynë po përgatitet të anëtarësohet në BE, por jo vetëm pse aspirojmë të bëhemi anëtarë të Bashkimit Evropian, më shumë për veten tonë, për të arritur standardet e vendeve evropiane dhe në këtë drejtim një pjesë e madhe e legjislacionit dhe standardeve tashmë janë harmonizuar me direktivat evropiane dhe rregulloret. Kur bëhet fjalë për mbështetjen e kompanive, natyrisht, mbështetja jonë për investime është konkurruese dhe në përputhje me rregullat e BE-së. Vitin e kaluar ne kemi krijuar sistemin një pikë shërbimi për të gjithë investitorët, dhe ky është kabineti im. Ne kemi shkurtuar procesin e vendimmarrjes për marrjen e mbështetjes shtetërore për kompanitë, kemi lehtësuar procesin e aplikimit dhe nëse më parë duhej një vit për të marrë një vendim për marrjen e mbështetjes shtetërore, tani është zvogëluar në vetëm dy muaj. Ne jemi duke e ridefinuar Kodin Doganor dhe duke e harmonizuar atë me BE-në, e cila do të rezultojë në një situatë edhe më konkurruese për industrinë përpunuese në të ardhmen e afërt”, shtoi Bytyqi.
Zëvendëskryeministri ftoi dhe inkurajoi kompanitë nga BE-ja, të cilat në të kaluarën kishin probleme me zinxhirët e furnizimit, të marrin në konsideratë investimin në vendin tonë ose në një nga vendet e tjera në Ballkanin Perëndimor dhe të përfitojnë nga afërsia e rajonit tonë me BE-në , si dhe përfitime të tjera për realizimin e investimeve të reja që shtojnë vlerë.
“Çdo kompani që aktualisht po përballet me probleme të zinxhirit të furnizimit dhe që po shqyrton afrimin, duhet të marrë parasysh investimin në Maqedoninë e Veriut. Dhe jo vetëm në vendin tonë, për të marrë parasysh investimin në vendet e tjera të rajonit, sepse mund të jemi të vegjël veç e veç, por si rajon, në tërësi, së bashku krijojmë një treg të fortë dhe konkurrues. Qëllimi ynë përfundimtar është të krijojmë një mjedis biznesi të sigurt dhe të parashikueshëm për investitorët, si për kompanitë vendase ashtu edhe për investitorët e huaj, dhe për të rritur konkurrentshmërinë, për të qenë gati për pranimin në BE”, tha Bytyqi.
Në fjalimin e tij, zëvendëskryeministri theksoi se aktualisht po zbatohet procesi më i rëndësishëm strategjik, që është krijimi i një Strategjie Zhvillimore Kombëtare afatgjate 2021-2041.
“Po punojmë në këtë dokument strategjik për planifikim afatgjatë, në 9 muajt e fundit dhe ka ende punë për të bërë. Por pas 30 vjetësh, ky është një vizion shumë i nevojshëm se ku dhe si ne si vend duhet të ecim përpara në të ardhmen. Zhvillimi i Strategjisë Kombëtare është një proces i hapur dhe gjithëpërfshirës, ai jep perspektivë nga konteksti më i gjerë i vendit tonë dhe do të na japë një pamje shumë të qartë se ku jemi tani, ku duhet të shkojmë dhe cila është mënyra më e mirë për të arritur atje”, tha zëvendëskryeministri përgjegjës për çështjet ekonomike Fatmir Bytyqi, gjatë panel të diskutimit në kuadër të Samitit për Ballkanin Perëndimor, organizuar nga “Economist”.
ЗПВ Битиќи на „Економист“: Создаваме поволна и предвидлива клима за инвеститорите
