18 Ноември 2021 година
Заменикот на претседателот на Владата, задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи учествуваше на панелот „Дигитална трансформација: неопходнo нарушување или конкурентска предност“, кој се одржа во рамките на Самитот во организација на „Macedonia 2025“, кадешто дискутираше со амбасадорката на Обединетото Кралство во Република Северна Македонија, Н.Е. Рејчел Галовеј и основачот на организацијата „Emerging Europe“, Ендру Вробел.
На почетокот на своето излагање, вицепремиерот Битиќи посочи дека самото тоа што дигитализацијата се наметнува како главна тема на првиот панел на Самитот зборува за тоа колку е важен процесот на дигитализација за целокупното општество.
„Процесот на дигитализација е многу повеќе од алатка, повеќе е потреба за да можеме полесно да решаваме проблеми и да постигнеме повисоки општествени цели. Дигитализацијата е потреба за да се подигне ефикасноста и ефективноста на услугите кон граѓаните, како и на искористеноста на расположливите ресурси“, започна вицепремиерот во својата дискусија.
Вицепремиерот нагласи дека дигитализацијата е многу важна и за демократските процеси во една земја, со нејзе се овозможува полесен пристап до податоци и поголема транспарентност на институциите во управувањето на средствата со граѓаните.
„Кога станува збор за она што е направено во дигитализација на процесите, треба да се истакне дека во 2022 година, Северна Македонија ќе стане првата земја во Југоисточна Европа која ќе воспостави дигитален асистент кој ќе ги обезбедува сите информации за државна помош достапна во нашата земја. Ние сме потполно свесни дека со оваков дигитален асистент се воспоставува поголема доверба од инвеститорите и граѓаните, се подобрува кредибилитетот и транспарентноста на институциите, тоа се се демократски процеси, кои се важни за секој еден инвеститор и за општеството генерално. Северна Македонија е „пионер“ во регионот во оваа смисла, можеби нема да биде совршено, но да се биде „пионер“, значи да се биде свесен за предизвиците кои процесот ги носи“, додаде вицепремиерот.
Вицепремиерот се осврна на една од најважните мерки која се однесува на дигитализацијата, која не чини многу средства, а може да донесе големи ефекти при распределбата на државната помош во одредени гранки.
„Започнавме со дигитализација на системот за управување со информации за државната помош, тоа е важно затоа што тоа се средства на граѓаните. Ќе се дигитализираат сите процеси во дури 11 државни институции, а тоа ќе ни даде можност да го измериме ефектот на државната помош кон граѓаните и кон приватниот сектор. Тоа не се некои огромни средства за дигитализација, но со оваа дигитализација ќе имаме големи ефекти. Ние наменуваме над 200 милиони евра државна помош секоја година, навистина огромни средства, кои ако не се искористат ефикасно, не носат резултат. Како пример, секоја година обезбедуваме 110 милиони евра субвенции во земјоделството, земјоделското производство опаѓа, а увозот на земјоделски производи расте. За 15 години, над 100 милиони евра годишно, тоа се две милијарди евра, а без саканиот ефект. Со дигитализацијата ќе помогнеме точно да ги намениме средствата каде што ќе дадат ефект. Дали Владата и органите на државна управа се подготвени за дигитализација, да подготвени се, пандемијата тоа ни го покажа, кога дури и седниците на Владата се одржуваа преку видео врска, што не можеше да се замисли пред 10 години.“, напомена Битиќи, а додаде дека министерството за информатичко општество веќе спроведува еден крупен проект за дигитализација, а тоа е поврзување на 200 државни институции со „Системот за управување со документи“, а во иднина се планираат два многу големи проекти, од кои едниот е воспоставување на „Национална инфраструктура за широкопојасен интернет, како и воспоставување на „Безбедна Владина заедничка инфраструктура.
За време на дискусијата вицепремиерот Битиќи се осврна и на процесот на создавање на Националната развојна стратегија, како документ кој ќе обезбеди долгорочна визија за одржлив развој на Република Северна Македонија за наредните 20 години.
„Еден од најважните процеси кои ги започнавме изминатата година е креирање на Националната развојна стратегија за наредните 20 години. За мала земја, како Република Северна Македонија е многу важно да има визија на долг рок. Тоа ќе ни помогне да креираме правилни политики, програми и мерки за да ги достигнеме целите на долг рок. И самата дигитализација, на јавниот и приватниот сектор, но и вештините за управување со дигиталните алатки на граѓаните, не се процеси на кус рок, тоа се инвестиции на среден и на долг рок, кои треба да донесат одредени резултати. Националната развојна стратегија ќе биде инклузивен процес, донесен со консензус на општеството и прифатлива за сите, а за сето тоа да го постигнеме ќе ни треба време. Оваа стратегија ќе се базира на модерните трендови, на постулатите на четвртата индустриска револуција, вештачката интелигенција, интернетот, новите начини на водење на економија и бизнис“, посочи Битиќи.
Дигитализацијата е важен процес во сите сектори, но таа мора да биде значајна за постигнување на одредени цели и затоа дигитализацијата се смета како инвестиција во развојот на човечкиот потенцијал и е вградена во сите политики кои се однесуваат за поддршка на бизнис секторот, посочи Битиќи.
„Со последните измени на Законот за финансиска поддршка на инвестициите, усвоени пред околу 5 месеци, инвестициите во развојот на човечкиот капитал и во дигитализацијата не се сметаат само како трошок, туку како инвестиција, па со овие измени овозможуваме поддршка за сите компании кои ќе инвестираат во човечките ресурси и дигитализацијата на процесите. Делува како мал чекор, но вакви мерки правиме во сите политики, затоа што само на овој начин можеме да ја инкорпорираме дигитализацијата во различни категории, во различни сектори, наместо да носиме само една или две одделни програми за дигитализацијата“, заврши вицепремиерот Битиќи за време на своите дискусии на панелот кој се одржа во рамките на Самитот на организацијата „Macedonia 2025“.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi në Samitin e "Macedonia 2025“ – Digjitalizimi është i nevojshëm për zgjidhjen efikase dhe efektive të problemeve dhe arritjen e synimeve më të larta shoqërore
Zëvendëskryeministri I Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir BytyqiI mori pjesë në panelin "Transformimi digjital: çrregullimi i nevojshëm apo avantazhi konkurrues", që u mbajt në kuadër të Samitit të organizatës “Macedonia 2025”, ku diskutoi së bashku me ambasadoren e Mbretërisë së Bashkuar Rejçëll Gallouej dhe themeluesi i "Emerging Europe" Endru Vrobel.
Zëvendëskryeministri Bytyqi në fillim të fjalës së tij theksoi se vetë fakti që digjitalizimi është imponuar si temë kryesore e panelit të parë të Samitit flet se sa i rëndësishëm është procesi i digjitalizimit për mbarë shoqërinë.
“Procesi i digjitalizimit është shumë më tepër se një mjet, është më shumë nevojë për t’i zgjidhur problemet më lehtë dhe për të arritur qëllime më të larta sociale. “Digjitalizimi është një nevojë për të rritur efikasitetin dhe efektivitetin e shërbimeve ndaj qytetarëve, si dhe përdorimin e burimeve në dispozicion”, tha zëvendëskryeministri në diskutimin e tij.
Zëvendëskryeministri theksoi se digjitalizimi është shumë i rëndësishëm për proceset demokratike në një vend, siguron qasje më të lehtë në të dhëna dhe transparencë më të madhe të institucioneve në menaxhimin e fondeve me qytetarët.
“Për sa i përket asaj që është bërë në digjitalizimin e proceseve, duhet theksuar se në vitin 2022, Maqedonia e Veriut do të bëhet shteti i parë në Evropën Juglindore që do të krijojë një asistent digjital që do të sigurojë të gjitha informacionet e ndihmës shtetërore në dispozicion në vendin tonë. Jemi plotësisht të vetëdijshëm se një asistent i tillë digjital krijon besim më të madh të investitorëve dhe qytetarëve, përmirëson besueshmërinë dhe transparencën e institucioneve, këto janë procese demokratike, të cilat janë të rëndësishme për çdo investitor dhe shoqërinë në përgjithësi. Maqedonia e Veriut është “pioniere” në rajon në këtë kuptim, mund të mos jetë perfekte, por të jesh “pionier” do të thotë të jesh i vetëdijshëm për sfidat që sjell procesi”, shtoi zëvendëskryeministri.
Zëvendëskryeministri iu referua një prej masave më të rëndësishme që ka të bëjë me digjitalizimin, i cili nuk kushton shumë dhe mund të sjellë efekte tëç mëdha në shpërndarjen e ndihmës shtetërore në degë të caktuara.
“Kemi filluar me digjitalizimin e sistemit të menaxhimit të informacionit për ndihmën shtetërore, është i rëndësishëm sepse është mjeti i qytetarëve. Të gjitha proceset në 11 institucione shtetërore do të digjitalizohen, gjë që do të na japë mundësinë të masim efektin e ndihmës shtetërore për qytetarët dhe sektorin privat. Këto nuk janë mjete të mëdha digjitalizimi, por me këtë digjitalizim do të kemi efekte të mëdha. Ne ndajmë çdo vit mbi 200 milionë euro ndihmë shtetërore, fonde vërtet të mëdha, të cilat nëse nuk përdoren në mënyrë efektive nuk sjellin rezultat. Për shembull, çdo vit ne japim 110 milionë euro subvencione në bujqësi, prodhimi bujqësor është në rënie dhe importi i produkteve bujqësore po rritet. Në 15 vjet, mbi 100 milionë euro në vit, pra dy miliardë euro, pa efektin e dëshiruar. Me digjitalizimin do të ndihmojmë që të synojmë me saktësi mjetet ku do të japin efekt. A janë gati Qeveria dhe organet e administratës shtetërore për digjitalizim, po, janë gati, këtë na e tregoi pandemia, kur edhe seancat e Qeverisë mbaheshin me video link, gjë që nuk mund të imagjinohej 10 vite më parë”, tha Bytyqi dhe shtoi se Ministria e shoqërisë informatike tashmë po zbaton një projekt madhor për digjitalizimin, që është lidhja e 200 institucioneve shtetërore me “Sistemin e Menaxhimit të Dokumenteve”, dhe në të ardhmen janë planifikuar dy projekte shumë të mëdha, njëri prej të cilëve është ngritja e “Infrastrukturës Kombëtare për internetin me brez të gjerë", si dhe ngritja e një “Infrastrukture të përbashkët qeveritare të sigurt".
Zëvendëskryeministri Bytyqi gjatë diskutimit iu referua edhe procesit të krijimit të Strategjisë Kombëtare për Zhvillim, si dokument që do të ofrojë vizion afatgjatë për zhvillim të qëndrueshëm të Republikës së Maqedonisë së Veriut për 20 vitet e ardhshme.
“Një nga proceset më të rëndësishme që kemi filluar vitin e kaluar është krijimi i Strategjisë Kombëtare të Zhvillimit për 20 vitet e ardhshme. Për një vend të vogël si Republika e Maqedonisë së Veriut, është shumë e rëndësishme të ketë një vizion afatgjatë. Do të na ndihmojë të krijojmë politikat, programet dhe masat e duhura për të arritur qëllimet tona afatgjata. Vetë digjitalizimi, i sektorit publik dhe privat, por edhe aftësitë për menaxhimin e mjeteve digjitale të qytetarëve, nuk janë procese afatshkurtra, janë investime afatmesme dhe afatgjata, të cilat duhet të sjellin rezultate të caktuara. Strategjia kombëtare e zhvillimit do të jetë një proces gjithëpërfshirës, i miratuar me konsensus të shoqërisë dhe i pranueshëm për të gjithë, dhe për të arritur gjithçka do të na duhet kohë. Kjo strategji do të bazohet në trendet moderne, postulatet e revolucionit të katërt industrial, inteligjencën artificiale, internetin, mënyrat e reja të drejtimit të ekonomisë dhe biznesit”, tha Bytyqi.
“Digjitalizimi është një proces i rëndësishëm në të gjithë sektorët, por duhet të jetë i rëndësishëm për arritjen e qëllimeve të caktuara dhe për këtë arsye digjitalizimi konsiderohet si investim në zhvillimin e potencialit njerëzor dhe është i ngulitur në të gjitha politikat që kanë të bëjnë me mbështetjen e sektorit të biznesit”, tha Bytyqi.
“Me ndryshimet e fundit në Ligjin për Mbështetjen Financiare të Investimeve, të miratuara rreth 5 muaj më parë, investimet në zhvillimin e kapitalit njerëzor dhe digjitalizim nuk konsiderohen vetëm si kosto, por si investim, ndaj me këto ndryshime ne ofrojmë mbështetje për të gjitha kompanitë. që do të investojë në burimet njerëzore dhe proceset e digjitalizimit. Duket një hap i vogël, por masa të tilla ne bëjmë në të gjitha politikat, sepse vetëm kështu mund të inkorporojmë digjitalizimin në kategori të ndryshme, në sektorë të ndryshëm, në vend që të realizojmë vetëm një ose dy programe të veçanta për digjitalizim”, përfundoi zëvendëskryeministri. Ministri Bytyqi gjatë diskutimit në panelin e mbajtur në kuadër të Samitit të organizatës “Maqedonia 2025”.
Линк до видео од дискусијата на вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи на панелот во рамките на Самитот на „Macedonia 2025“/ Linku për video nga diskutimi i zëvendëskryeministrit për çështje ekonomike Fatmir Bytyqi në panelin e diskutimit në kuadër të Samitit të "Macedonia 2025“
