14 Декември 2021 година
Унапредувањето на трговските односи помеѓу Турција, Северна Македонија и Косово, подобрување на инфраструктурната поврзаност и можностите за реализација на инвестиции со кои би се подобрила конкурентност на земјите и на регионот на Западен Балкан, беа дел од темите кои се дискутираа на денешниот трилатерален состанок „Придонес за развој на социо-економските односи помеѓу Република Турција, Република Северна Македонија и Република Косово“, кој е во заедничка организација на Македонско-турската стопанска комора МАТТО, Косовско-турската стопанска комора КТТО и Здружението на стопанственици и занаетчии „Еснаф“ од Косово.
На настанот учествуваа заменикот на претседателот на Владата задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, министерот за регионален развој на Република Косово, Фикрим Дамка, амбасадорот на Република Турција во нашата земја, Н.Е. Мехмет Секизкок, претседателот на Македонско-турската стопанска комора Ајдован Адемовски, претставници на здруженијата, ко-организатори на настанот, како и претставници на 50-ина компании, инвестиции со турски капитал во двете земји.
Вицепремиерот Битиќи, во своето воведно излагање, посочи дека регионалната соработка е есенцијална за понатамошниот напредок на економиите и општествата на земјите од регионот, пришто го поздрави ангажманот за организација на овој трилатерален состанок и даде поддршка дијалогот да остане отворен и да се унапредува и понатаму.
“Мене ме радува што и во Турција и во Косово, Република Северна Македонија има традиционално добри трговски партнери. Република Турција е 7-ми по вредност трговски партнер на нашата земја, a Косово е рангиран како 10-ти најдобар трговски партнер. Со оглед на тоа што позади нас имаме две кризни години години, навистина се сигнификантни растот на меѓусебната трговија, извозот и увозот, а тоа значи дека се враќаме на патеките на соработка пред пандемијатa“, нагласи Битиќи и додаде дека цврсто воспоставените релации помеѓу трите земји и покрај пречките од пандемијата не беа прекинати, а многу брзо се обновуваат и враќаат на пред пандемското ниво.
„Пост-ковид периодот е шанса за регионот. Шанса да ја унапредиме уште повеќе нашата соработка, да создадеме регион кој ќе биде конкурентен и атрактивен, а не да создаваме меѓусебна конкуренција помеѓу земјите од Западен Балкан. Ако овие две тешки години на нешто не научија, тоа е важноста на блиската соработка и пријателското излегување пресрет на потребите на другиот, но и важноста на достапноста на материјали, стоки, услуги и луѓе. За мене, „near shoring-от“ е предноста на нашиот регион, развивањето на вредносните ланци е нашиот потенцијал и предноста која ќе не извлече напред, надвор од оваа криза“, додаде вицепремиерот Битиќи.
Министерот за регионален развој на Република Косово, Фикрим Дамка, рече дека преку оваа средба ќе се зајакнат односите помеѓу претставниците на бизнис заедницата, што е рефлексија на и онака одличните односи помеѓу владите на трите земји.
„Трилатералните трговски односи меѓу нашите земји даваат одличен придонес кон економскиот развој на нашите земји. Ваквите релации ќе дадат придонес во развојот на нашата економска соработка која се заснова на нашите долговековни социо-културни односи. Економии кои до пред две години дискутираа сосема различни теми, во денешницата перципираат и вреднуваат нови ситуации со кои се соочуваме. Пред КОВИД-19 пандемијата, разговаравме за тоа како треба да расте домашната производствена област, а денес разговараме како преку дигитализација да ги пласираме нашите производи на што повеќе пазари“, посочи Дамка.
Тој додаде дека при промоција на можностите за инвестирање во Република Косово, на инвеститорите им се посочува дека со реализација на овие инвестиции добиваат многу повеќе можности, односно добиваат пристап до поширокиот пазар на земјите од Западен Балкан, а се осврна и на плановите на косовската Влада за подобрување на патната и железничката инфраструктура и поквалитетно поврзување со соседните земји.
На состанокот од страна на коморите беа презентирани најзначајните инвестиции од турски компании во изминатиот период, кои се во повеќе сектори, а особено во градежништвото, банкарството, трговијата, производството и во други гранки.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi në një ngjarje të organizuar nga MATTO - Bashkëpunimi rajonal është thelbësor për zhvillim më të shpejtë dhe të qëndrueshëm ekonomik të të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor
Avancimi i marrëdhënieve tregtare ndërmjet Turqisë, Maqedonisë së Veriut dhe Kosovës, përmirësimi i lidhjes së infrastrukturës dhe mundësive për investime që do të përmirësonin konkurrueshmërinë e vendeve dhe Ballkanit Perëndimor, ishin ndër temat e diskutuara në takimin e sotëm trepalësh “Kontributi për zhvillimin e marrëdhënieve socio-ekonomike ndërmjet Republikës së Turqisë, Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Republikës së Kosovës", që organizohet bashkërisht nga Oda Ekonomike Maqedono-Turke MATTO, Oda Ekonomike Kosovaro-Turke KTTO dhe Shoqata e Afaristëve dhe Zejtarëve “ESNAF” nga Kosova.
Në këtë ngarje morën pjesë zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi, ministri i zhvillimit rajonal të Republikës së Kosovës, Fikrim Damka, ambasadori i Republikës së Turqisë në vendin tonë, Mehmet Sekizkok, kryetari i Odës Ekonomike Maqedono-Turke Ajdovan Ademovski, përfaqësues të shoqatave, bashkëorganizatorë të manifestimit, si dhe përfaqësues të rreth 50 kompanive, investime me kapital turk në të dyja vendet.
Zëvendëskryeministri Bytyqi, në fjalën e tij hyrëse, theksoi se bashkëpunimi rajonal është thelbësor për përparimin e mëtutjeshëm të ekonomive dhe shoqërive të vendeve të rajonit, duke përshëndetur përkushtimin për organizimin e këtij takimi trepalësh dhe duke mbështetur dialogun që të mbetet i hapur dhe të avancohet edhe më tej.
“Më vjen mirë që si në Turqi ashtu edhe në Kosovë, Republika e Maqedonisë së Veriut ka partnerë tradicionalisht të mirë tregtarë. Republika e Turqisë është partneri i shtatë për nga vlera i vendit tonë dhe Kosova renditet si partneri i 10-të më i mirë tregtar. Meqë kemi dy vite krize pas vetes, rritja e tregtisë reciproke, eksporteve dhe importeve është me të vërtetë domethënëse, e kjo do të thotë se po kthehemi në rrugët e bashkëpunimit para pandemisë”, theksoi Bytyqi, duke shtuar se marrëdhëniet e vendosura mirë mes tre vendeve pavarësisht pengesave nga pandemia nuk u ndërprenë, dhe shumë shpejt ripërtërihen dhe kthehen në nivelin para pandemisë.
“Periudha pas Covid-it është një shans. Një shans për ta avancuar më tej bashkëpunimin tonë, për të bërë një rajon që do të jetë konkurrues dhe tërheqës dhe jo për të krijuar konkurrencë të ndërsjellë midis vendeve të Ballkanit Perëndimor. Nëse këto dy vite të vështira nuk na kanë mësuar asgjë, është pra rëndësia e bashkëpunimit të ngushtë dhe përmbushja miqësore e nevojave të tjetrit, por edhe rëndësia e disponueshmërisë së materialeve, mallrave, shërbimeve dhe njerëzve. Për mua “near shoring” është avantazhi i rajonit tonë, zhvillimi i zinxhirëve të vlerave është potenciali ynë dhe avantazhi që do të na çojë përpara, nga kjo krizë”, shtoi zëvendëskryeministri Bytyqi.
Ministri i zhvillimit rajonal të Republikës së Kosovës, Fikrim Damka, tha se ky takim do të forcojë marrëdhëniet ndërmjet përfaqësuesve të komunitetit të biznesit, që është pasqyrë e marrëdhënieve tashmë të shkëlqyera mes qeverive të tri vendeve.
“Marrëdhëniet tregtare trepalëshe ndërmjet vendeve tona japin një kontribut të shkëlqyer në zhvillimin ekonomik të vendeve tona. Marrëdhëniet e tilla do të kontribuojnë në zhvillimin e bashkëpunimit tonë ekonomik bazuar në marrëdhëniet tona të gjata socio-kulturore. Ekonomitë që deri para dy vitesh diskutonin tema krejtësisht të ndryshme, sot perceptojnë dhe vlerësojnë situata të reja me të cilat po përballemi. Para pandemisë COVID-19 kemi biseduar se si duhet të rritet zona e prodhimit vendas dhe sot po flasim se si përmes digjitalizimit t’i plasojmë në sa më shumë tregje produktet tona”, tha Damka.
Ai shtoi se me rastin e promovimit të mundësive për investime në Republikën e Kosovës, investitorëve u thuhet se me realizimin e këtyre investimeve fitojnë shumë më tepër mundësi, gjegjësisht qasje në tregun më të gjerë të Ballkanit Perëndimor dhe iu referua planeve të Qeverisë së Kosovës. Për të përmirësuar infrastrukturën rrugore dhe hekurudhore dhe lidhje më të mirë me vendet fqinje.
Në takim, odat prezantuan investimet më të rëndësishme të kompanive turke në periudhën e kaluar, të cilat janë në disa sektorë, veçanërisht në ndërtim, bankieri, tregti, prodhim dhe degë të tjera.
Линк до видео со инсерти од настанот и обраќања на ЗПВРСМ Битиќи на македонски јазик (со консекутивен превод на турски јазик) и на албански јазик
Линк до видео од обраќање на министерот за регионален развој на Република Косово Фикрим Дамка на турски јазик (со консекутивен превод на македонски јазик)
