17 Декември 2021 година
Заменикот на претседателот на Владата задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, министерката за образование и наука, Мила Царовска, државната секретарка во министерството за економија Размена Чекиќ Дуровиќ, замениците амбасадори на СР Германија и Швајцарија, претставници на делегацијата на ЕУ, резидентниот претставник на канцеларијата на Светска Банка, претставници од бизнис и академската заедница и од граѓанскиот сектор денес учествуваа на работниот состанок за Стратегијата за „паметна специјализација“, кој се одржа во Владата на Република Северна Македонија.
Отворајќи го овој работен состанок, вицепремиерот Битиќи потсети дека процесот за подготовката на Стратегијата за „паметна специјализација“ започна во март 2018 година, при што нагласи оваа стратегија е особено важна за нашата држава бидејќи со неа ќе се издвојат секторите со најголем потенцијал за развој, кои ќе станат поддршка односно драјвери за сите други сектори во економијата.
„Процесот е долг, комплексен и бара соработка помеѓу повеќе чинители, а доказ за тоа колку е широка оваа соработка е и составот на денешниот состанок со претставници од владините министерства, донаторската заедница, приватниот (бизнис) секторот, академијата, граѓанскиот сектор. Се надевам дека на овој начин со целосна посветеност на сите инволвирани ќе се спроведе наредната фаза на подготовката на Стратегијата, односно процесот на претриемачко откривање. Ова е можеби најважниот чекор, со кој преку активна соработка и учество на сите чинители во серијата состаноци на специфичните работни групи по области кои треба да се одржуваат почнувајќи од јануари 2022, ќе успееме да ги дефинираме секторите со најмногу потенцијал за истражувања, иновации и развој. На оваа фаза и претходеше мапирањето на економскиот, иновативниот и научниот потенцијал во Северна Македонија кој започна во февруари 2019 година, и тоа преку квантитативна анализа која потоа беше валидирана во текот на 2020 и 2021 година со квалитативна анализа на потенцијалите“, посочи вицепремиерот на почетокот на состанокот.
Битиќи дополни дека Стратегијата за „паметна специјализација“ ќе биде замена за две други стратегии, кои досега ги дефинираа правците за развој на земјата, и тоа Стратегијата за конкурeнтност и Стратегијата за иновации. Стратегијата за паметна специјализација ќе биде интегрирана и во идната Национална развојна стратегија, во кохезија и со индустриската политика во земјата, додаде вицепремиерот.
„Од досегашните процеси се издвоија како потенцијални приоритети областите на паметно земјоделство и прехранбена индустрија, електро, машинска и метална индустрија, ИКТ како посебна индустрија (по вертикала), но и со хоризонтално значење, како поткрепа за дигитализација на економијата и општеството воопшто, паметните згради и одржливи материјали, вклучувајќи го и концептот на циркуларна економија. Воедно, тука се и два хоризонтални сектори: енергетика со еко солуции, обновливи видови енергија, енергетска ефикасност, навлегувајќи во сите сегменти и поттикнувајќи зелена транзиција и туризмот“, потенцираше вицепремиерот за економски прашања, Фатмир Битиќи.
Министерката за образование и наука, Мила Царовска, во своето обраќањр кон работната група за развој на Стратегијата за „паметна специјализација“ нагласи дека очекувањата на државата од Стратегијата се многу големи. Таа не е важна само за оваа или за наредната влада туку е важна за развојот на државата, кој мора да се потпре на стратешки приоритети, заеднички утврдени меѓу компаниите, високообразовните институции, министерствата, научната заедница и невладиниот сектор.
„Само преку утврдувањето на стратешките приоритети можеме да искреираме реална економска визија којашто понатаму ќе резултира со економски раст и развој. Без ваков стратешки документ државта не може да донесе заклучок на што треба да се фокусира во вложувањата во науката“, нагласи министерката Царовска.
Државната секретарка во Министерството за економија, Размена Чекиќ Дуровиќ, во својата дискусија посочи дека еден од основните предизвици на секоја национална економија е како до поголем економски раст и како да се поддржат и искористат потенцијалите и конкурентните предности на сите чинители во економијата.
„Создавањето на економија базирана на знаење и иновации на преден план ја става силната врска меѓу академијата и бизнисот. Паметната специјализација претставува пристап на интегрирана економска трансформација која се базира на специјализација во одредени приоритетни области, преку искористување на постојните потенцијали во економијата, иновациите и науката, а има за цел да изгради компаративни предности со поврзување на истражувачките и иновативните сили за потребите на економијата. Паметната специјализација, како политика е во корелација со индустриската политика, стратегија за развој на мали и средни претпријатија, стратегијата за иновации, конкурентност, регионален развој, стратегијата за образование и развој на вештини, како и повеќе секторски стратегии“, рече Чекиќ Дуровиќ.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi në takim pune për Strategjinë për “specializimin e zgjuar” – Me Strategjinë do të veçohen sektorët me potencialin më të madh për zhvillim për rritje më të shpejtë dhe të qëndrueshme të ekonomisë së Maqedonisë së Veriut
Zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi Zëvendëskryeministri përgjegjës për çështjet ekonomike, koordinimin e departamenteve ekonomike dhe investimet, Fatmir Bytyqi, ministrja e arsimit dhe shkencës Mila Carovska, sekretarja shtetërore në ministrinë e ekonomisë Razmena Çekiq Duroviq, zëvendës ambasadorët e Republikës Federale të Gjermanisë dhe Zvicrës, përfaqësues të delegacionit të BE-së, përfaqësuesi rezident i zyrës së Bankës Botërore, përfaqësues të komunitetit të biznesit dhe akademik dhe shoqërisë civile sot morën pjesë në takimin e punës për Strategjinë për "specializimin e zgjuar", të mbajtur në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Duke hapur këtë takim pune, zëvendëskryeministri Bytyqi përkujtoi se procesi i përgatitjes së Strategjisë për “specializimin e zgjuar” ka filluar në mars të vitit 2018, duke theksuar se kjo strategji është veçanërisht e rëndësishme për vendin tonë, sepse do të veçojë sektorët me potencialin më të madh për zhvillimi, që do të bëhen mbështetje apo shtytëse për të gjithë sektorët e tjerë të ekonomisë.
“Procesi është i gjatë, kompleks dhe kërkon bashkëpunim mes disa palëve të interesit, kurse dëshmi se sa i gjerë është ky bashkëpunim tregon përbërja e takimit të sotëm me përfaqësues të ministrive qeveritare, komunitetit të donatorëve, sektorit privat (biznes), akademisë, shoqërisë civile. Shpresoj që në këtë mënyrë, me përkushtim të plotë të të gjithë të përfshirëve, do të realizohet faza tjetër e përgatitjes së Strategjisë, gjegjësisht procesi i zbulimit të sipërmarrësisë. Ky është ndoshta hapi më i rëndësishëm, përmes të cilit përmes bashkëpunimit aktiv dhe pjesëmarrjes së të gjithë faktorëve në serinë e takimeve të grupeve të veçanta të punës sipas fushave që do të mbahen duke filluar nga janari 2022, do të arrijmë të përcaktojmë sektorët me potencialin më të madh. kërkimi, inovacione dhe zhvillim. Kësaj faze i ka paraprirë hartëzimi i potencialit ekonomik, inovativ dhe shkencor në Maqedoninë e Veriut, i cili ka filluar në shkurt të vitit 2019, përmes një analize sasiore e cila më pas është vërtetuar gjatë vitit 2020 dhe 2021 me një analizë cilësore të potencialeve”, tha zëvendëskryeministri në fillim të takimit.
Bytyqi shtoi se Strategjia e “specializimit të zgjuar” do të jetë zëvendësim i dy strategjive të tjera, të cilat deri më tani kanë përcaktuar drejtimet zhvillimore të vendit, konkretisht Strategjinë e konkurrueshmërisë dhe Strategjinë e inovacioneve. Strategjia për specializim të zgjuar do të integrohet në Strategjinë e ardhshme kombëtare të zhvillimit, në kohezion dhe me politikën industriale në vend, shtoi zëvendëskryeministri.
“Nga proceset e deritanishme, fushat e bujqësisë së zgjuar dhe industrisë ushqimore, industrisë elektrike, mekanike dhe metalike, TIK si industri më vete (vertikalisht), por edhe me rëndësi horizontale, si mbështetje për digjitalizimin e ekonomisë dhe shoqërisë në përgjithësi, ndërtesa të zgjuara dhe materiale të qëndrueshme, duke përfshirë konceptin e ekonomisë rrethore. Njëkohësisht janë dy sektorë horizontalë: energjia me eko-zgjidhje, energjia e ripërtëritshme, efiçienca e energjisë, hyrja në të gjitha segmentet dhe nxitja e tranzicionit të gjelbër dhe turizmit”, tha zëvendëskryeministri për çështje ekonomike Fatmir Bytyqi.
Ministrja e arsimit dhe shkencës, Mila Carovska, në fjalimin e saj në grupin punues për zhvillimin e Strategjisë për “specializimin e zgjuar” theksoi se pritjet e vendit nga Strategjia janë shumë të mëdha. Nuk është e rëndësishme vetëm për këtë apo qeverinë e ardhshme, por edhe për zhvillimin e vendit, i cili duhet të mbështetet në prioritetet strategjike, të vendosura bashkërisht ndërmjet kompanive, institucioneve të arsimit të lartë, ministrive, komunitetit shkencor dhe sektorit joqeveritar.
“Vetëm duke vendosur prioritete strategjike mund të krijojmë një vizion realist ekonomik që do të rezultojë më tej në rritje dhe zhvillim ekonomik. Pa një dokument të tillë strategjik, shteti nuk mund të arrijë në përfundim se çfarë të fokusohet në investimin në shkencë”, tha Carovska.
Sekretarja e shtetit në ministrinë e ekonomisë, Razmena Çekiq Duroviq, në diskutimin e saj theksoi se një nga sfidat themelore të çdo ekonomie kombëtare është se si të arrihet një rritje më e madhe ekonomike dhe si të mbështeten dhe shfrytëzohen potencialet dhe avantazhet konkurruese të të gjitha palëve të interesuara në ekonomi.
“Krijimi i një ekonomie të bazuar në njohuri dhe inovacione në plan të parë vendos lidhjen e fortë midis akademisë dhe biznesit. Specializimi i zgjuar është një qasje për transformimin e integruar ekonomik të bazuar në specializimin në fusha specifike prioritare, duke shfrytëzuar potencialet ekzistuese në ekonomi, inovacione dhe shkencë, kurse synon të krijojë avantazhe krahasuese duke lidhur forcat kërkimore dhe inovative për nevojat e ekonomisë. Specializimi i zgjuar si politikë është i ndërlidhur me politikën industriale, strategjinë e zhvillimit të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme, strategjinë e inovacioneve, konkurrueshmërinë, zhvillimin rajonal, strategjinë e zhvillimit të arsimit dhe aftësive, si dhe me disa strategji sektoriale”, tha Çekiq Duroviq.
