29 Декември 2021 година
Вицепремиерот Битиќи: Продолжуваме со силна поддршка на домашната економија, во 2021 година исплатени се 48,5 милиони евра државна помош на компаниите
Почитувани граѓани, стопанственици, претставници на медиумите,
Во пресрет на новогодинешните празници и заокружување на календарската 2021 година, ќе ми дозволите на оваа прес конференција да направам една ретроспектива и да ги презентирам неколкуте поважни програми на Владата и другите органи на државната управа со кои, во оваа полна со предизвици година, успеавме да го поддржиме домашното стопанство и на тој начин да придонесеме кон побрзо закрепнување на економијата од последиците на ковид кризата, но и да овозможиме услови за понатамошен побрз и одржлив економски раст и развој.
Во моето излагање, ќе се задржам на три главни аспекти, а тоа се подддршката преку Планот за економски раст, односно мерките од Законот за финансиска поддршка на инвестиции и инструментите на Фондот за иновации и технолошки развој, како и на поддршката на компаниите која ја овозможува Дирекцијата за технолошко индустриски развојни зони, сите тие во согласност со Законот за контрола на државна помош.
Би сакал да истакнам дека во оваа година, кон стопанството, во форма на директна државна помош, од страна на буџетот, преку Законот за контрола на државна помош од Владата и од ДТИРЗ се исплатени 19,5 милиони евра, преку инструментите на ФИТР исплатени се вкупно 16 милиони евра, додека за мерките од Законот за финансиска поддршка на инвестиции исплатени се 13 милиони евра. Вкупно преку овие мерки за поддршка, само во 2021 година, македонското стопанство е подржано со 48,5 милиони евра. Да посочам дека само овие денови кон стопанството се вбризгани 16,8 милиони евра.
Сега би сакал да се задржам на договорите по Законот за финансиска поддршка на инвестиции, кои се дел од портфолиот на мојот Кабинет. Преку овој Закон во изминатите четири години, колку што се спроведува оваа мерка, склучени се договори за поддршка со 353 компании.
Оваа година пристигнаа барања за исплати од 225 компании, пришто е исплатена поддршка од 800 милиони денари или околу 13 милиони евра.
Овие компании, само во 2020 година, која да не заборавиме е пандемиска година, имаат реализирано инвестиции од над 70 милиони евра. И во оваа, како и во претходната година, кон компаниите државната помош ќе биде исплатена 100%.
Претходно годинава беа направени измени во Законот, со кои, преку воведените афирмативни мерки, компаниите добиваат дополнителен стимул за рамномерен регионален развој, односно, поголем процент на поддршка добиваат оние компании кои имаат инвестирано во помалку развиените плански региони. Само за рамномерен регионален развој, оваа година компаниите ќе добијат поддршка во вкупен износ од 91,6 милиони денари, односно 1,5 милиони евра што изнесува 11,5 % од вкупната исплатена поддршка.
Сите овие горенаведени форми на поддршка се уште еден силен доказ дека оваа Влада, како ниедна претходна, е посветена за поддршка на стопанството во насока на рамномерен регионален и забрзан технолошки развој, внесување на иновации и дигитализирање на процесите, што придонесува за поголема продуктивност и конкурентност на компаниите на домашниот и на меѓународните пазари.
Почитувани граѓани,
Изминатите четири и пол години, покажавме како се води грижа за стопанството, како се води грижа за компаниите. Не трошевме големи средства за непрoдуктивни трошоци, наместо тоа, се фокусиравме на тоа како да ги стимулираме компаниите да се прошируваат и да се надоградуваат, да го фатат чекорот со современите економски текови.
Ги избришавме разликите помеѓу домашни и странски компании, денес сите компании кои работаат во нашата земја се наши, домашни компании, со исти услови и можности да добијат поддршка од државата. За добивање на државна помош повеќе не се преговара во „четири очи“, туку целиот процес е отворен и транспарентен и сите однапред знаат каков вид на поддршка може да очекуваат кога ќе реализираат инвестиција. Ова креира предвидливост и стабилност за водење бизнис во нашата земја.
Во портфолиото на мојот Кабинет за овие четири години имаме 353 договори за државна поддршка, кои се едногодишни па се до петгодишни, што ако се спореди со претходните 30-ина, ќе се согласите е неспоредливо повеќе. Дополнително, преку Фондот за иновации и технолошки развој, преку разните инструменти за поддршка, вкупно околу 780 проекти се поддржани.
Во услови на најголема криза, во 2020 година, за поголема конкурентност на компаниите, обезбедивме директна поддршка од 17,5 милиони евра, со кои поддржавме развојни проекти на точно 400 компании. Воедно, редовно ги сервисираме и договорите кои ги имаме со 35 компании кои работат во Технолошко-индустриските развојни зони и надвор од нив.
Ако ги сумираме сите податоци, ова е директна поддршка за околу 1.570 компании од нашата земја, најголемиот дел од нив се компании од производството и преработувачката индустрија, кои креираат додадена вредност. Тоа се наши амбасадори на меѓународните пазари и ме радува што се повеќе македонски фирми се одлучуваат на овој чекор, да инвестираат во сопствениот развој и на тој начин да станат поконкурентни на интернационално ниво. Тоа е патот кон одржливоста, тоа е начинот да постигнеме и побрз економски развој, а со тоа и да креираме подобри услови за живот на сите граѓани.
Работиме и на дополнително унапредување на комуникацијата со компаниите и овозможување на брзи, точни и едноставни информации за сите форми на државна помош.
Во оваа година започнавме со креирање на првиот Дигитален AI Асистент за државна помош. Овој асистент ќе се базира на вештачка интелигенција, ќе ги прави достапни сите информации, повици, процедури за добивање на државна помош, а во следна фаза и ќе комуницира дел од грижата за корисници за оние кои веќе ја добиваат.
Ја дигитализираме државната помош за сите инвеститори со што целиот процес ќе биде уште потранспарентен, брз и ефикасен и она што за мене е важно информациите ќе бидат достапни за сите, со што ќе се оневозможат сите евентуални манипулации и злоупотреба со истите.
Асистентот ќе зборува на три јазици: македонски, албански и англиски и е само првиот чекор од многуте кои следат за дигитализација, со што директно и Владата ја поддржува иновативноста и старт-ап заедницата во земјава.
Воведувањето на Планот за економски раст според кој се реализира државната поддршка за развој на компаниите, пред четири години, беше голем исчекор и веќе ги гледаме позитивните резултати за домашната економија.
Економските ресори кои ги координирам и секако мојот личен ангажман во следниот период период ќе биде фокусиран на ефективноста и ефикасноста на средствата кои се доделуваат.
Секој денар на граѓаните е важен, затоа, мојата целосна посветеност ќе биде насочена кон реструктурирање на домашната економија во нова развојна економија која се темели на производство со додадена вредност, преработувачка, истражување и развој или во сектори кои креираат поголема додадена вредност .
Во насока на поддршка, раст и ваш развој, веќе почнавме да работиме на мерки за ре-фокус на инвестициите во креирање на силни вредносни ланци на компаниите во нашата земја но и поврзување со целиот регион. Ова е нашата конкурентна предност, која мораме да ја искористиме за да излеземе посилни и постабилни во пост ковид периодот.
Со креирање на овие стимулирачки и афирмативни мерки ќе се поттикне економскиот развој преку зацврсување и синергија на вредносиот ланец за да го искористиме и капитализираме целосниот потенцијал кој ни се отвора преку „near shoring“ или приближување на ланците за снабдување поблиску до големите, прво европски а и светски компании.
Сето ова ќе го напрвиме заедно, преку партнерски однос, како што тоа и досега го правевме. Во претходната година и половина мојот кабинет и целиот мој тим беше отворен и достапен за отворен дијалот, тоа така ќе продолжи и во иднина.
Веќе сме на крајот на оваа 2021 година и во неа надминавме бројни искушенија и предизвици, научивме многу, но пред се да бидеме прагматични, да си помагаме и соработуваме и најважно, да го задржиме оптимизмот!
Од лично име и во име на мојот тим, Во новата 2022 година ви посакувам здравје, да веруваме и работиме за реализација на нашите планови и да се радуваме на животот во деновите од годината.
Ви благодарам.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi: Vazhdojmë me mbështetjen e fuqishme për ekonominë vendase, në vitin 2021 janë paguar 48.5 milionë euro ndihmë shtetërore për kompanitë
Të nderuar qytetarë, afaristë, përfaqësues të mediave,
Në prag të festave të fund vitit dhe përfundimit të vitit kalendarik 2021, më lejoni që në këtë konferencë shtypi të bëj një retrospektivë dhe të prezantoj disa programe të rëndësishme të Qeverisë dhe organeve të tjera të administratës shtetërore me të cilat, në këtë vit përplot sfida, arritëm të mbështesim ekonominë vendase dhe në këtë mënyrë të kontribuojmë në rimëkëmbjen sa më të shpejtë të ekonomisë nga pasojat e krizës së Covid-19, por edhe të mundësojmë kushte për rritje dhe zhvillim të më të shpejtë dhe të qëndrueshëm ekonomik.
Në prezantimin tim do të fokusohem në tre aspekte kryesore, nga mbështetja përmes Planit të rritjes ekonomike, gjegjësisht masave të Ligjit për mbështetjen financiare të investimeve dhe instrumenteve të Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik, si dhe mbështetjen e kompanive që ofron Drejtoria për Zona Zhvillimore Industriale Teknologjike, të gjitha në përputhje me Ligjin për kontrollin e ndihmës shtetërore.
Dua të theksoj se këtë vit janë paguar 19,5 milionë euro për ekonominë në formën e ndihmës direkte shtetërore nga buxheti, nëpërmjet Ligjit për kontrollin e ndihmës shtetërore nga qeveria dhe nga Drejtoria për Zona Zhvillimore Industriale Teknologjike, përmes instrumenteve të Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik janë paguar gjithsej 16 milionë euro, ndërsa për masat sipas Ligjit për mbështetjen financiare të investimeve janë paguar 13 milionë euro. Në total, përmes këtyre masave mbështetëse, vetëm në vitin 2021 ekonomia vendore mbështetet me 48,5 milionë euro. Dua të theksoj se vetëm këto ditë në ekonomi janë injektuar 16,8 milionë euro.
Tani do të doja të ndalem në marrëveshjet sipas Ligjit për mbështetjen financiare të investimeve, të cilat janë pjesë e portofolit të kabinetit tim. Nëpërmjet këtij ligji, në katër vitet e kaluara, derisa është duke u zbatuar, janë nënshkruar marrëveshje për mbështetje me 353 kompani. Këtë vit kemi pranuar 225 kërkesa për pagesa nga kompanitë, të cilat i kemi procesuar për pagesë, kurse vlera mjeteve për mbështetjeështë 800 milionë denarë ose rreth 13 milionë euro.
Këto kompani, vetëm në vitin 2020, që nuk duhet harruar se është një vit pandemik, kishin realizuar investime mbi 70 milionë euro. Edhe këtë vit, sikurse dhe një vit më parë, ndihma shtetërore për kompanitë do të paguhet 100%.
Gjatë këtij viti janë bërë ndryshime në ligj, përmes të cilave, janë inkorporuar masa afirmative, për të cilat kompanitë marrin stimulim shtesë për zhvillim të barabartë rajonal, gjegjësisht përqindje më e lartë e mbështetjes u jepet atyre kompanive që kanë investuar në rajonet planore më pak të zhvilluara. Vetëm për zhvillim të barabartë rajonal, kompanitë këtë vit do të marrin mbështetje në vlerë të përgjithshme prej 91,6 milionë denarë, gjegjësisht 1,5 milionë euro, që është 11,5% e mbështetjes totale.
Të gjitha këto forma të mbështetjes së mësipërme janë një tjetër dëshmi e fortë se kjo Qeveri, si asnjë e mëparshme, është e përkushtuar për të mbështetur ekonominë në drejtim të zhvillimit të barabartë rajonal dhe zhvillim teknologjik, inovacioneve dhe digjitalizimit të proceseve, të cilat kontribuojnë në rritje të produktivitetit dhe konkurrueshmërisë së kompanive në tregjet e brendshme dhe ndërkombëtare.
Të nderuar qytetarë,
Për katër vjet e gjysmë kemi treguar se si duhet të kujdesemi për ekonominë, si të kujdesemi për ndërmarrjet. Ne nuk shpenzuam shuma të mëdha për kosto joproduktive, përkundrazi u fokusuam në atë se si të stimulojmë kompanitë të zgjerohen dhe të përmirësohen, për të mbajtur ritmin me flukset moderne ekonomike. Ne i eliminuam dallimet ndërmjet kompanive vendase dhe të huaja, sot të gjitha kompanitë që operojnë në vendin tonë janë tonat, kompani vendase, me të njëjtat kushte dhe mundësi për të marrë mbështetje nga shteti.
Marrja e ndihmës shtetërore nuk negociohet më në "katër sy", por i gjithë procesi është i hapur dhe transparent dhe të gjithë e dinë paraprakisht se çfarë lloj mbështetjeje mund të presin kur bëjnë një investim. Kjo krijon parashikueshmëri dhe stabilitet për të bërë biznes në vendin tonë.
Në portofolin e kabinetit tim për këto katër vite kemi 353 marrëveshje të mbështetjes shtetërore, të cilat janë marrëveshje njëvjeçare deri në pesëvjeçare, që nëse krahasohen me 30-të e mëparshëm, do të pajtoheni se janë pakrahasueshëm më . Gjithashtu, përmes Fondit të Inovacioneve dhe Zhvillimit Teknologjik, përmes instrumenteve të ndryshme mbështetëse, janë mbështetur gjithsej rreth 780 projekte. Në kushtet e krizës më të madhe, në vitin 2020, për konkurrencë më të madhe të kompanive, siguruam mbështetje direkte prej 17,5 milionë euro, me të cilat mbështetëm projektet zhvillimore të saktësisht 400 kompanive. Në të njëjtën kohë ne kryejmë mbështetjen e rregullt të kontratave që kemi me 35 kompani që operojnë në Zonat Zhvillimore Industriale Teknologjike dhe më gjerë.
Nëse i përmbledhim të gjitha të dhënat, kjo është një mbështetje direkte për mbi 1570 kompani nga vendi ynë, shumica prej tyre janë kompani të industrisë prodhuese dhe përpunuese, të cilat krijojnë vlerë të shtuar. Ata janë ambasadorët tanë në tregjet ndërkombëtare dhe më vjen mirë që gjithnjë e më shumë kompani vendase e ndërmarrin këtë hap, të investojnë në zhvillimin e tyre dhe kështu të bëhen më konkurruese ndërkombëtarisht. Kjo është rruga drejt qëndrueshmërisë, kjo është rruga për të arritur një zhvillim më të shpejtë ekonomik dhe për të krijuar kushte më të mira jetese për të gjithë qytetarët.
Gjithashtu po punohet për avancimin e mëtejshëm të komunikimit me kompanitë dhe ofrimin e informacionit të shpejtë, të saktë dhe të thjeshtë për të gjitha format e ndihmës shtetërore.
Këtë vit filluam krijimin e Asistentit të parë Digjital AI për ndihmën shtetërore. Ky asistent do të bazohet në inteligjencën artificiale, do të vë në dispozicion të gjithë informacionet, thirrjet, procedurat për marrjen e ndihmës shtetërore dhe në fazën tjetër do të komunikojë një pjesë të kujdesit të konsumatorëve për ata që tashmë e marrin atë.
Po digjitalizojmë ndihmën shtetërore për të gjithë investitorët, gjë që do ta bëjë të gjithë procesin transparent, të shpejtë dhe efikas dhe ajo që është e rëndësishme për mua, informacionet do të jenë të disponueshme për të gjithë, gjë që do të parandalojë të gjitha manipulimet dhe abuzimet.
Asistenti do të flasë në tri gjuhë: maqedonisht, shqip dhe anglisht dhe është vetëm hapi i parë nga të shumtët që pasojnë për digjitalizim, me të cilin Qeveria mbështet drejtpërdrejt inovacionet dhe komunitetin e startapeve në vend.
Paraqitja e Planit të rritjes ekonomike, sipas të cilit realizohet mbështetja shtetërore për zhvillimin e kompanive, para katër vitesh ishte një hap i madh dhe tashmë po shohim rezultatet pozitive për ekonominë vendase.
Resorët ekonomik të cilat unë i koordinoj dhe sigurisht angazhimi im personal në periudhën e ardhshme do të jetë i fokusuar në efektivitetin dhe efikasitetin e mjeteve që ndahen.
Çdo denar i qytetarëve është i rëndësishëm, ndaj angazhimi im i plotë do të synojë ristrukturimin e ekonomisë vendase në një ekonomi të re zhvillimore të bazuar në vlerën e shtuar të prodhimit, përpunimit, kërkimit dhe zhvillimit ose në sektorë që krijojnë vlerë të shtuar më të madhe.
Në drejtim të përkrahjes, rritur dhe zhvillimt tuaj, tashmë kemi filluar të punojmë për masat për rifokusimin në investime në krijimin e zinxhirëve të fortë të vlerave të kompanive në vendin tonë, por edhe lidhjen me të gjithë rajonin.
Ky është avantazhi ynë konkurrues, të cilin duhet ta përdorim për të dalë më të fortë dhe më të qëndrueshëm në periudhën pas Covid-it.
Tashmë po flasim për krijimin e masave stimuluese dhe afirmative që do të nxisin zhvillimin e dëshiruar ekonomik përmes forcimit dhe sinergjisë së zinxhirit të vlerës për të shfrytëzuar dhe kapitalizuar potencialin e plotë që na hapet përmes “Near shoring” ose afrimit të zinxhirëve të furnizimit më afër kompanive të mëdha, fillimisht kompanive evropiane dhe pastaj edhe botërore.
Të gjitha këto do t'i bëjmë bashkë, përmes një partneriteti, ashtu siç kemi bërë deri tani. Për gati se një vit e gjysëm, kabineti im dhe i gjithë ekipi im ishin të hapur dhe të gatshëm për dialog të hapur dhe kjo do të vazhdojë edhe në të ardhmen.
Tashmë jemi në fund të vitit 2021 dhe në të kemi tejkaluar sprova dhe sfida të shumta, mësuam shumë, por mbi të gjitha të jemi pozitivë, pragmatikë, të ndihmojmë dhe të bashkëpunojmë dhe më e rëndësishmja, të ruajmë optimizmin!
Në emrin tim dhe në emër të ekipit tim, Ju uroj që në vitin 2022 të ruani shëndetin dhe mirëqenien, të besoni në vlerat e juaja dhe të gëzoheni çdo ditë të vitit.
Viti 2022 qoftë i gëzuar dhe i begatshëm!
Ju faleminderit.
Линк до видео од прес конференцијата на вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи на македонски јазик
Linku për videon nga konferenca për shtyp e zëvendëskryeministrit për çështje ekonomike Fatmir Bytyqi në gjuhën shqipe
