13 Јануари 2022 година
Заменик претседателот на Владата, задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, гостуваше во емисијата „Економски магазин“, на телевизијата Алсат, кадешто за актуелни економски теми дискутираше со Билјана Дукоска од „Македонската платформа против сиромаштијата“ и Слободан Трендафилов од Сојузот на синдикати на Северна Македонија.
Помеѓу останатите теми кои се дебатираа за време на емисијата, вицепремиерот Битиќи се осврна на активностите на Владата за сузбивање на сиромаштијата во државата, при што посочи дека во изминатите две години, Република Северна Македонија, но и целиот свет беа ставени на уште поголем предизвик, со оглед на економската криза во светот којашто беше предизвикана од пандемијата со коронавирусот Ковид-19. Тој потсети дека во Владината програма од 2017 година беше посочено дека сиромаштијата во Република Северна Македонија ќе биде под 16%, а притоа не беа земени во предвид последиците од ковид-кризата, којашто секако не можеше да се предвиди, и кога поради кризата интервентно се променија приоритетитните политики, а додаде дека и покрај кризата направени се сериозни чекори напред кон намалување на сиромаштијата.
„Перцепцијата на граѓаните дека се живее потешко е поради двегодишниот удар кој влијае на економско и здравствено поле, се надоврзува и енергетскиот аспект. Тука се и потребите за задоволување на домаќинствата за храна, кадешто имаше ценовен скок, што не е производ на пазарната економија, туку на однесувањето на чинителите во пазарната економија. Подобрувањето на животниот стандард на граѓаните е еден од највисоките приоритети на Владата, а тој доаѓа преку достоинствени плати за граѓаните“, порача вицепремиерот.
Битиќи додаде дека Владата, синдикатите и граѓанскиот сектор се на иста страна во поглед на платите, но енергетската криза, економската криза и политичките состојби не дозволија минималната плата да се зголеми уште во месец декември, но раст на минималната плата во следниот период ќе има.
„Во 2016 година минимална плата беше 9.000 денари или 38 % од просечна, на крај на декември 2021 просечна плата е 29.145 денари, на околу 1000 денари од ветувањето за 500 евра просечна плата и покрај двегодишната кризата, а минималната плата во ноември 2021 е 15.145 денари и е на ниво од 52,2 % од просечната плата. И ова е еден од показателите кој влијае на намалување на сиромаштијата. За четири години уделот на минималната плата во просечната плата е зголемен за цели 14 процентни поени. Ветувањето за покачување на минималната плата во програмата на владата и барањето на синдикатите за покачување на минималната плата на 18.000 денари, остануваат високи приоритети на новата Влада, но секако дека остануваме на ставот дека сите интервенции на платите треба да се извршат преку економско-социјалниот совет, односно преку дијалог со сите социјални партнери, за да имаме решенија кои се одржливи“, потенцираше вицепремиерот Битиќи и нагласи дека со ова покачување, минималната плата би изнесувала околу 58-59% од просечната плата во земјата, што е едно од синдикалните барања и барањата на работниците.
Борбата против сиромаштијата не бара само интервенции од државата, туку сеопфатен пристап, нагласи вицепремиерот и притоа додаде дека во таа насока се работи на изготвување на Национална развојна стратегија, како системски документ кој треба сеопфатно да одговори како ќе се справуавме како држава со сиромаштијата, што е долгорочен процес .
„Дополнително, со социјалната реформа која ја спроведовме, влијаевме за намалување на степенот на сиромаштија и ако не ја преземавме оваа реформа, сега во време на пандемија ќе зборувавме за многу поголема стапка на сиромаштија од она што е во моментов. Ние во овој момент, имаме околу 35.000 приматели на гарантиран минимален приход од 12.000 денари, наспроти околу 80.000 луѓе кои претходно добиваа социјална помош по три-четири илјади денари, со кои тешко да се поминат неколку дена. Гарантираниот минимален приход е финансиска помош за одредени категории, за да се снајдат на пазарот на трудот, станат активни баратели на работа и најдат соодветно работно место. Да не го занемаруваме и фактот дека со помош на економските мерки за помош во време на пандемијата, Владата успеа да спаси околу 60.000 работни места, што беше потврдено и од Меѓународниот монетарен фонд“, посочи Битиќи.
Во однос на енергетската криза, вицепремиерот потсети дека уште минатата година Владата го намали ДДВ за електрична енергија од 18 на 5 отсто, а сега ќе следуваат нови мерки, од кои првата од нив е субвенционирање од 600 до 800 денари на месечно ниво на сметките за електрична енергија за 7.500 семејства со ниски примања.
*****
Zëvendëskryeministri Bytyqi në “Magazinën ekonomike” në Alsat: Rritja e standardit të jetesës prioriteti më i lartë i Qeverisë, paga minimale do të vazhdojë të rritet
Zëvendëskryeministri i Qeverisë, përgjegjës për çështje ekonomike, koordinim me resorët ekonomikë dhe investimet, Fatmir Bytyqi ishte i ftuar në emisionin “Magazina ekonomike” në TV Alsat, ku diskutoi për çështje aktuale ekonomike me Biljana Dukoskën, nga “Platforma e Maqedonisë kundër varfërisë” dhe Slobodan Trendafilov nga Lidhja e sindikatave të Maqedonisë së Veriut.
Ndër temat tjera të debatuara gjatë emisionit, zëvendëskryeministri Bytyqi iu referua aktiviteteve të Qeverisë për luftimin e varfërisë në vend, duke theksuar se në dy vitet e fundit Republika e Maqedonisë së Veriut dhe bota janë vënë në një sfidë edhe më të madhe, duke pasur parasysh krizën ekonomike globale të shkaktuar nga pandemia e Covid-19. Ai përkujtoi se në Programin e Qeverisë për vitin 2017 është theksuar se varfëria në Republikën e Maqedonisë së Veriut do të jetë nën 16%, pa i marrë parasysh pasojat e krizës së Covid-it, të cilat natyrisht nuk mund të parashikohen, dhe kur për shkak krizës janë ndryshuar politikat prioritare, duke shtuar se pavarësisht krizës janë ndërmarrë hapa seriozë për uljen e varfërisë.
“Perceptimi i qytetarëve se jeta është më e vështirë është për shkak të ndikimit dyvjeçar që ndikon në fushën ekonomike dhe shëndetësore, e më pas në aspektin energjetik. Janë edhe nevojat për kënaqjen e familjeve me ushqim, ku ka pasur një rritje të çmimeve, që nuk është produkt i ekonomisë së tregut, por i sjelljes së aktorëve në ekonominë e tregut. Përmirësimi i standardit jetësor të qytetarëve është një nga prioritetet më të larta të Qeverisë dhe vjen përmes pagave dinjitoze për qytetarët”, tha zëvendëskryeministri.
Bytyqi shtoi se Qeveria, sindikatat dhe shoqëria civile janë në të njëjtën anë sa i përket pagave, por kriza energjetike, kriza ekonomike dhe situata politike nuk lejuan që paga minimale të rritet në dhjetor, por rritje të pagës minimale do të ketë në periudhën e ardhshme.
“Në vitin 2016 paga minimale ka qenë 9.000 denarë ose 38% e mesatares, në fund të dhjetorit 2021 paga mesatare është 29.145 denarë, rreth 1.000 denarë nga premtimi për 500 euro paga mesatare përkundër krizës dyvjeçare, dhe paga minimale në nëntor 2021 është 15.145 denarë dhe është në nivelin 52,2% nga paga mesatare. Dhe ky është një nga treguesit që ndikon në uljen e varfërisë. Në katër vite, pesha e pagës minimale në pagën mesatare është rritur me 14 pikë procentuale. Premtimi për rritjen e pagës minimale në programin qeveritar dhe kërkesa e sindikatave për ngritjen e pagës minimale në 18.000 denarë, mbeten prioritete të larta të Qeverisë së re, por sigurisht që mbesim të mendimit që të gjitha ndërhyrjet në paga të bëhen përmes Këshillit ekonomiko-social, pra përmes dialogut me të gjithë partnerët social, që të kemi zgjidhje të qëndrueshme”, theksoi zëvendëskryeministri Bytyqi dhe tha se me këtë rritje paga minimale do të ishte rreth 58-59% e pagës mesatare në vend, që është një nga kërkesat sindikale dhe kërkesat e punëtorëve.
Lufta kundër varfërisë nuk kërkon vetëm ndërhyrje nga shteti, por një qasje gjithëpërfshirëse, tha zëvendëskryeministri, duke shtuar se në këtë drejtim po punohet për hartimin e Strategjisë kombëtare të zhvillimit, si një dokument sistemik që duhet të përgjigjet në mënyrë të gjithanshme se si do të përballemi si shtet me varfërinë, e që është një proces afatgjatë.
“Gjithashtu, me reformën sociale që kemi zbatuar, kemi ndihmuar në uljen e nivelit të varfërisë dhe nëse nuk do ta kishim ndërmarrë këtë reformë, tani në një kohë pandemie do të flisnim për një shkallë varfërie shumë më të lartë se sa është tani. Për momentin kemi rreth 35.000 përfitues të të ardhurave minimale të garantuara prej 12.000 denarë, për dallim nga rreth 80.000 persona që më parë kanë marrë ndihmë sociale prej tre deri në katër mijë denarë, me të cilët është vështirë të kalohen disa ditë. Të ardhurat minimale të garantuara janë ndihma financiare për kategori të caktuara, për të përballuar tregun e punës, për t'u bërë punëkërkues aktivë dhe për të gjetur një punë të përshtatshme. Të mos anashkalojmë faktin se me ndihmën e masave të ndihmës ekonomike gjatë pandemisë. Qeveria ka arritur të shpëtojë rreth 60.000 vende pune, gjë që është konfirmuar nga Fondi Monetar Ndërkombëtar”, tha Bytyqi.
Lidhur me krizën energjetike, zëvendëskryeministri përkujtoi se Qeveria vitin e kaluar e uli TVSH-në e energjisë elektrike nga 18 në 5 për qind, ndërsa tani do të pasojnë masa të reja, e para prej të cilave është subvencionimi prej 600 deri në 800 denarë në muaj për faturat për energji elektrike për 7.500 familje me të ardhura të ulëta.
