16 Февруари 2022
Се интензивира процесот за креирање на Стратегија за паметна специјализација кој започна во 2019 година. Целта е Северна Македонија час поскоро да добие стратешки документ кој обезбедува модерен пристап за економски развој, преку меѓусебно поврзување на академската заедница, бизис секторот, владините институции и граѓанскиот сектор за заедничко детектирање и делување во областите во кои државата има најголем потенцијал и доволно ресурси да инвестира. Со тоа ќе се забрза севкупниот државен напредок и конкурентност во глобалната економија.
Ова е заеднички став на вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи и министрите за образование и наука и за економија Јетон Шаќири и Крешник Бектеши, кои денес на настан во Владата го означија продолжувањето на следната фаза од процесот на креирање на стратефијата која воедно е и еден од предусловите за пристапување кон членство во Европската унија.
„Ова е процес започнат пред 3 години. Вклучени се институциите на системот, а најважни учесници се бизнис заедницата, научно - академската фела и невладиниот сектор. Овие четири страни заеднички работеа и веќе првично детектираа четири области во кои Северна Македонија има потенцијали за голем развој и кон кои треба да се насочи. Се работи за паметно земјоделство и прехрамбена индустрија; информатичко - комуникациска индустрија; индустрија 4.0 каде спаѓаат електро - машинска, металопреработувачка и автомобилска индрустрија, и последната област е паметни објекти и материјали“, рече министерот Шаќири, нагласувајќи дека детектирањето е направено согласно методологија на Заедничкиот истражувачки центар на Европската комисија.
„Нотирано е дека треба да се вложува и во туризмот и во енергетиката како сегменти кои ги поврзуваат четирите области кои ги споменав“, додаде министерот за образование и наука.
Тој информираше дека за секоја од четирите области формирани се посебни работни групи и тие од денес започнуваа интерни дебати кои ќе траат до крајот на мај, со цел јакнење на меѓусебната доверба, промовирање на нови форми на соработка, детално скенирање на потенцијалните области за инвестирање и допрецизирање на најдобриот пристап за тоа како и што да се вложи во тие области.
„Веќе видовме дека Стратегијата за паметна специјализација дава позитивен ефект кај многу од земјите членки на ЕУ. Ќе ги земам за пример Хрватска и Словенија. Ги разгледавме нивните позитивни искуства и констатиравме дека и ние како земја имаме капацитет да изработиме таков стратешки документ и да го имплементираме“, истакна министерот за економија Крешник Бектеши.
Тој рече дека усвојувањето на оваа Стратегија, ќе обезбеди повеќекратен ефект.
„Ќе знаеме точно каде, во кои области имаме добар потенцијал што може да се искористи и што треба да направиме, да го одбереме најдобриот пристап за да го оствариме целосно тој потенцијал. Друга важна работа е што со самото усвојување на овој документ, нам како земја ни се отвораат нови финансиски можности. Всушност оваа стратегија е предуслов за искористување на структурните фондови на ЕУ. А тоа се пари кои ќе значат стимулација на нови мерки и активности во областа на образование, економијата, развој на иновации и генерално на науката“, додаде Бектеши.
Вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи истакна дека од денес па во следните неколку месеци ќе се организираат повеќе јавни настани поврзани со процесот на изработка на Стратегијата за паметна специјализација, за, како што рече да се сензибилира јавноста за оваа тема, да се појасни што побразбира овој процес кој терминолошки звучи непознато и апстрактно, но и да се вклучат што повеќе луѓе во истиот.
„Сега сме во фаза од процесот на изработка на Стратегијата за паметна специјализација која подразбира „претприемничко откривање“, во која преку принципот „од базата кон врвот“ повеќе категории на општествени чинители ќе дадат удел во попрецизно дефинирање на областите за кои би требало да се специјализираме, ќе ја развијат меѓусебната доверба, ќе постават заеднички цели и ќе трасираат пат за остварување на тие цели“, рече Битиќи.
Информираше дека поддршка за креирање на Стратегијата е обезбедена од Светска Банка, GIZ и ИМЕ програмата финaнсирана од Швајцарската агенција за развој и соработка, а подоцна, како што рече вицепремиерот, ќе се вклучи и Развојната банка и други релевантни домашни и меѓународни институции.
Битиќи потсети и дека претходната година е започнат и процес за креирање на Националната развојна стратегија 2021 – 2041, што претставува стратешки документ кој во себе ќе ги инкорпорира сите важни стратешки документи кои нашата држава ги развива, вклучително и стратегијата за смарт специјализација.
Процесот на креирање на Стратегијата за паметна специјализација го координира Министерството за образование и наука со поддршка на Министерството за економија, а под покровителство на вицепремиерот за економски прашања.
*****
Po përgatitet Strategjia e specializimit të zgjuar, dokument strategjik i cili do të mundësoje qasje moderne për zhvillim ekonomik të Maqedonisë së Veriut
Po intensifikojet procesi i krijimit të një Strategjie Smart Specializimi, i cili ka nisur në vitin 2019. Qëllimi është që Maqedonia e Veriut të ketë një dokument strategjik sa më shpejt të jetë e mundur që ofron një qasje moderne për zhvillimin ekonomik, duke lidhur komunitetin akademik, sektorin e biznesit, institucionet qeveritare dhe shoqërinë civile për të zbuluar dhe vepruar së bashku sferat ku vendi ka potencialin më të madh dhe burimet e mjaftueshme për të investuar. Kjo do të përshpejtojë progresin e përgjithshëm të shtetit dhe konkurrencën në ekonominë globale.
Ky është qëndrimi i përbashkët i zëvendëskryeministrit për çështje ekonomike Fatmir Bytyqi dhe ministrave për arsim dhe shkencë dhe ekonomi, Jeton Shaqiri dhe Kreshnik Bekteshi, të cilët sot në një event të qeverisë shënuan vazhdimin në fazën e ardhshme në procesin e krijimit të strategjisë e cila njëkohësisht është një nga parakushtet për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
„Ky është një proces që ka nisur 3 vite më parë. Janë të përfshira insitucionet e sistemit, të koordinuara nga Qeveria, nga MASH dhe Ministria e Ekonomisë, ndërsa pjesëmarrësit më të rëndësishëm janë komuniteti i biznesit, fusha shkencore-akademike dhe sektori joqeveritar. Këto katër palë punuan së bashku dhe fillimisht kanë detektuar fushat në të cilat Maqedonia e Veriut ka potencial për zhvillim të madh dhe në të cilat duhet të fokusohet.Bëhet fjalë përkatës segmente si: bujqësia e zgjuar dhe industria ushqimore; industria e informacionit - komunikimit; industria 4.0 e cila përfshin industrinë elektrike - mekanike, të përpunimit të metaleve dheautomobilave, dhe fusha e fundit është objektet dhe materialet smart“, tha ministri Shaqiri, duke theksuar se të njejtat janë detektuar sipas metodologjisë së Qendrës së Përbashkët të Kërkimeve të Komisionit Evropian.
„U potencua se duhet të investohet edhe në turizëm dhe energjetikë si segmente të cilat i bashkojnë katër segmentet të cilat i përmenda“, shtoi ministri i arsimit dhe shkencës.
Ai informoi se për secilën prej katër fushave janë formuar grupe të veçanta pune dhe kanë nisur sot debatet e brendshme që do të zgjasin deri në fund të majit, me qëllim forcimin e besimit të ndërsjellë, promovimin e formave të reja të bashkëpunimit, skanimin e detajuar të zonave potenciale për investim dhe precizimin mbi atë se cila është qasja më e mire për atë se si dhe çfarë të investohet në ato fusha.
“Tashmë kemi parë që Strategjia e Specializimit të zgjuar ka një efekt pozitiv në shumë prej vendeve anëtare të BE-së. Si shembull do të marr Kroacinë dhe Slloveninë. Shqyrtuam përvojat e tyre pozitive dhe erdhëm në përfundim se ne si shtet kemi kapacitete për të përgatitur dhe implementuar një dokument të tillë strategjik“, theksoi ministri i ekonomisë Kreshnik Bekteshi.
Ai shtoi se miratimi i kësaj Strategjie, do të sigurojë efekte të shumëfishta.
“Ne do të dimë saktësisht se ku, në cilat fusha kemi potencial të mirë që mund të përdoret dhe çfarë duhet të bëjmë, për të zgjedhur qasjen më të mirë për ta realizuar plotësisht atë potencial. Një tjetër gjë e rëndësishme është se vetë miratimi i këtij dokumenti hap mundësi të reja financiare për ne si vend. Në fakt, kjo strategji është një parakusht për përdorimin e fondeve strukturore të BE-së. Ato janë para që do të nënkuptojnë stimulim të masave dhe aktiviteteve të reja në fushën e arsimit, ekonomisë, zhvillimit të inovacionit dhe shkencës në përgjithësi”, shtoi Bekteshi.
Zëvendëskryeministri për Çështje Ekonomike Fatmir Bytyqi tha se nga sot dhe në muajt në vijim do të organizohen më shumë ngjarje publike që kanë të bëjnë me procesin e hartimit të Strategjisë për Specializimin e zgjuar, siç tha ai, për tësensibilizuar opinionin për këtë temë, për të sqaruar si kuptohet ky proces i cilisi terminologji tingëllon i panjohur dhe abstrakt, por edhe me qëllim që të përfshijë sa më shumë njerëz.
“Tani jemi në procesin e hartimit të Strategjisë së Specializimit të Zgjuar, që do të thotë “zbulim sipërmarrës”, në të cilën përmes parimit”nga poshtë lart“më shumë kategori aktorësh socialë do të kontribuojnë në një përcaktim më të saktë të fushave në të cilat do të duhet të specializohemi, do të zhvillojnë besimin e ndërsjellë, do të vendosin qëllime të përbashkëta dhe do ta hapin rrugë për arritjen e atyre qëllimeve”, tha Bytyqi.
Ai informoi se mbështetje për krijimin e Strategjisë është siguaruar nga Banka Botërore, GIZ dhe programi IME financuar nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim, e më vonë, siç tha zëvendëskryeministri, do të kyçet Banka për Zhvillim dhe institucione të tjera relevante vendoredhe ndërkombëtare.
Bytyqi rikujtoi gjithashtu se vitin e kaluar ka filluar edhe procesi i hartimit të Strategjisë Nacionale zhvillimore 2021-2024, që paraqet dokument strategjik i cili në vete do t’i inkorporojë të gjitha dokumentet më të rëndësishme strategjike në vend, duke përfshirë këtu edhe Strategjinë e Specializimit të Zgjuar.
Procesi i krijimit të Strategjisë së Specializimit të Zgjuar koordinohet nga Ministria e Arsimit dhe shkencës e mbështetur nga Ministria e Ekonomisë, nën kujdesin e Zëvendëskryeministrit për Çështjet Ekonomike.
Изјави на вицепремиерот Битиќи, МОН Шаќири и МЕ Бектеши
